Triệu Rưỡi Trương Mục Ma

Mới tuần trước điều trần tại Thượng Viện, thứ Năm tuần này lại phải điều trần trước Hạ Viện, nhưng ông John Stumpf vẫn tỏ ra vô cùng điềm tĩnh; ông chỉ giản dị bảo thành viên tiểu ban Dịch Vụ Tài Chánh Hạ Viện, “Tôi vô cùng ân hận.”

                                                             Dân biểu Gregory Meeks

Stumpf là tổng giám đốc ngân hàng Wells Fargo, ngân hàng và ông bị Quốc Hội điều tra vì gian lận, tạo ra 1.5 triệu trương mục ma, và 565,000 thẻ tín dụng ma.

Wells Fargo lớn vào hàng nhất, nhì Hoa Kỳ, với số nhân viên 265,200 người, với số vốn US$1.849 trillion, và với số lời tam cá nguyệt mới rồi, US$22.894 billion. Trụ sở chính của Wells Fargo đặt tại San Francisco, với 8,700 chi nhánh tại Hoa Kỳ và trên khắp thế giới, để phục vụ 70 triệu khách hàng.

Vài ngày trước, ông Stumpf tự nguyện không nhận số tiền thưởng $41 triệu của Wells Fargo, và cam kết sẽ bồi hoàn $2.6 triệu tiền lệ phí đã thu của khách hàng, nhưng những khoản tiền đó không đủ xóa bỏ tội ông làm.

Nữ dân biểu Carolyn Maloney -D.C. New York - hỏi ông, “Vào những tháng giữa năm 2013, nhân viên Wells Fargo đã tố cáo việc gian lận của ngân hàng với Ban Kiểm Soát Tài Chánh của Người Tiêu Thụ (Consumer Financial Control Board); vậy mà tuần trước, trong lúc điều trần tại Thượng Viện ông nói là ông chỉ khám phá ra những trương mục ma vào cuối năm 2013. Tờ L.A. Times cũng viết về vụ này ngày 21 tháng Chạp 2013.”

Cầm trong tay một mẫu in mà ông Stumpf đã điền vào, bà Maloney nói tiếp, “Bài báo viết là, ngày 10/30/2013, ông bán ra một số cổ phần trị giá $13 triệu; con số cổ phần bán được hôm đó lớn hơn mọi thành tích bán cổ phần ông đạt được trong suốt 9 năm làm CEO Wells Fargo.

“Câu hỏi của tôi: có phải ông đã bán đổ, bán tháo $13 triệu cổ phần của gia đình ông, sau khi ông biết việc Wells Fargo mở ra hàng trăm ngàn trương mục ma, đánh lận khách hàng, điều đó có đúng không?”
Stumpf trả lời, “Cảm ơn bà đã đặt câu hỏi; trước hết tôi xin trình bày là tuyệt đại đa số nhân viên của ngân hàng chúng tôi, đều đặn đến sở làm mỗi ngày, ... ” bà Maloney cắt lời ông, “Đó không phải là câu hỏi tôi nêu lên.

Rồi bà đặt lại câu hỏi, chi tiết hơn về thời điểm Stumpf đem bán những cổ phần của chính ông; Stumpf giải thích là ông mua quá nhiều cổ phần, nhiều gấp 4 lần số cổ phần ông bắt buộc phải có, do đó ông đem ra bán.

“Việc tôi bán cổ phần được ngân hàng chấp thuận, tôi không làm gì lén lút, không làm gì sai quấy cả,” Stumpf trình bày.

Bà Maloney nhận định, “điều sai quấy là ngay khi cái ngân hàng trị giá $1.8 trillion đó biến thành sào huyệt của bọn vô lại, ông đem cổ phần bán tống, bán tháo đi.”

Ngoài việc bán hết không còn giữ cổ phần của Wells Fargo nữa, ông Stumpf còn sa thải 5,300 nhân viên cấp nhỏ, và nhiều người trong số nhân viên bị đuổi đang kiện Wells Fargo. Bà Maloney nêu lên vấn đề trách nhiệm của vai trò tổng giám đốc, và hỏi ông đã làm gì để cứu công ty, để giúp khách hàng, ngoài việc ông bán cổ phần để tìm cách tự cứu bản thân ông.

Ngày mùng 1 tháng Mười vừa rồi, Wells Fargo công bố việc bãi bỏ phương thức sales targets, không bắt buộc nhân viên tìm thêm thân chủ cho ngân hàng nữa; phương thức này tương tự như việc giao khoán cho cảnh sát công lộ mỗi ngày phải viết bao nhiêu tấm giấy phạt xe cộ lưu thông. Ban giám đốc ngân hàng cũng đồng ý trả $185 triệu tiền phạt về việc mở trương mục, phát hành thẻ tín dụng mà không có sự đồng ý của khách hàng.

Dân biểu Maloney nói, “Sa thải trên 5,300 nhân viên, Stumpf muốn biện minh là việc mở trương mục ma, phát hành thẻ tín dụng ma là lỗi của những viên chức cấp nhỏ, chứ không phải là chủ trương của ngân hàng.

Tuần trước, tại Thượng Viện, nữ nghị sĩ Elizabeth Warren, cũng đã 'nướng' Stumpf bằng 2 câu hỏi; câu thứ nhất, “ông có trả xu nào lại cho ngân hàng, trong số tiền mà ông hưởng lợi về vụ gian lận này chưa?” Và câu thứ nhì, “Ông sa thải 5,300 nhân viên cấp nhỏ, mà ông có sa thải một nhân viên điều hành nào chưa?”

Stumpf trả lời 'chưa' cho cả 2 câu hỏi này; và bà Warren bảo ông, “ông quan niệm trách nhiệm là gánh nặng của cấp thừa hành à? Quan niệm đó thấp hèn quá."

Dân biểu Gregory Meeks, D C, New York, liệt kê vài chục vụ Wells Fargo bị phạt trong thời gian Stumpf làm CEO -kể cả vụ phạt $1.2 tỉ về lỗi gian lận trong dịch vụ cho thân chủ vay tiền mua nhà, rồi bảo Stumpf, “Tôi không thể nào hiểu thành tích lãnh đạo doanh nghiệp của ông; ông làm CEO (tổng giám đốc) cho Wells Fargo từ năm 2007, đến năm 2010 ông còn làm thêm chức chủ tịch, kiêm CEO, và trong suốt thời gian 10 năm đó, không năm nào Wells Fargo không lầm lỗi, không bị phạt.”

Stumpf trả lời, “Tôi không lầm lỗi một mình, tôi chỉ là chủ tịch Hội Đồng Quản Trị (HĐQT), tôi phải chiều theo quyết định của Hội Đồng.”

Meeks hỏi lại, “Như vậy thì phải giải nhiệm toàn thể HĐQT à?”
Meeks bảo Stumpf , “Đường hướng ông điều hành Wells Fargo không đúng, ông đang biến một ngân hàng thành một tổ chức tội phạm.”

Con số $185 triệu rất lớn đối mọi người Mỹ bình thường, nhưng đối với Wells Fargo thì đó chỉ là một cái khẻ tay -một roi đòn tượng trưng cho có, để Quốc Hội nói là đã trừng phạt ngân hàng phạm lỗi. Trong tam cá nguyệt chót năm ngoái số tiền lời của ngân hàng là $21.6 tỉ (21,600 triệu mỹ kim) thì số tiền phạt đó không tới 1% tiền lời trong 3 tháng.

Trừng phạt phải đủ nặng để người bị phạt khiếp sợ, không dám tái phạm.
Đứa con nhỏ sẽ không sợ sự trừng phạt của cha mẹ, nếu 5 mỹ kim tiền ăn quà của nó, bị giảm đi 5 xu vì nó phạm lỗi mua nước ngọt, chứ không mua nước lọc để uống giải khát.

Giải pháp duy nhất đủ kiến hiệu trừng trị Wells Fargo và CEO Stumpf là hình sự, lừa gạt khách hàng không chỉ là tội hộ sự thôi, mà còn có thể là hình sự.

Ngày nào công tố viện lên tiếng, đưa CEO ngân hàng ra tòa, và một vài ông lãnh án tù, ngân hàng sẽ ngưng vai trò 'sào huyệt của bọn vô lại' như bà Maloney nhận định.
Nguyễn đạt Thịnh