Vài điều cần biết về ung thư phổi (tiếp theo và hết)

BS Nguyễn Thị Nhuận

Khi ung thư phổi đã được chẩn đoán, bác sĩ sẽ cần xác định mức độ (giai đoạn) của bệnh ung thư để giúp bạn và bác sĩ quyết định cách điều trị nào là thích hợp nhất.
Bác sĩ có thể dùng các thử nghiệm gồm CT scan, MRI, PET và chụp cắt lớp xương.

Các giai đoạn của ung thư phổi
- Giai đoạn I. Ung thư giới hạn ở phổi và không lan đến các hạch bạch huyết. Khối u nói chung nhỏ hơn 2 inch (5 cm).
- Giai đoạn II. Khối u ở giai đoạn này có thể lớn hơn 2 inch, hoặc khối u nhỏ hơn nhưng lan đến các cấu trúc gần đó, chẳng hạn như thành ngực, màng phổi hoặc lớp màng xung quanh phổi (pleura). Ung thư cũng có thể lan ra các hạch bạch huyết lân cận.
- Giai đoạn III. Khối u ở giai đoạn này có thể đã phát triển rất lớn và xâm chiếm các cơ quan khác gần phổi. Hoặc giai đoạn này có thể gồm một khối u nhỏ đi kèm với các tế bào ung thư trong các hạch bạch huyết cách xa phổi hơn.
- Giai đoạn IV. Ung thư đã lan ra ngoài đến phổi bên kia hoặc các vùng nơi xa trong cơ thể.
Ung thư phổi tế bào nhỏ đôi khi được mô tả là bị giới hạn hoặc lan rộng. Giới hạn tức là ung thư được giới hạn ở một phổi. Mở rộng tứ clà ung thư đã lan rộng ra ngoài phổi.

Điều trị
Kế hoạch điều trị ung thư dựa trên một số yếu tố, chẳng hạn như tình trạng sức khỏe tổng quát của bệnh nhân, loại và giai đoạn của bệnh ung thư, và sở thích của bệnh nhân. Các chọn lựa thường bao gồm một hoặc nhiều phương pháp điều trị như giải phẫu, hóa trị, xạ trị hoặc điều trị bằng thuốc có chủ đích.
Trong một số trường hợp, bệnh nhân có thể chọn không điều trị. Họ có thể cảm thấy rằng các phản ứng phụ của điều trị lớn hơn lợi ích. Khi đó, bác sĩ có thể đề nghị chăm sóc thoải mái, điều trị chỉ những triệu chứng ung thư đang gây ra, chẳng hạn như đau hoặc thở dốc.

Chăm sóc hỗtrợ (Palliative Care)
Bệnh nhân ung thư phổi thường phải chịu đựng những triệu chứng của ung thư cũng như các phản ứng phụ của điều trị. Chăm sóc hỗ trợ, còn được gọi là chăm sóc nhẹ, là một lĩnh vực chuyên môn của y khoa bao gồm việc làm việc với bác sĩ để giảm thiểu các triệu chứng của bệnh nhân. Bác sĩ có thể đề nghị bệnh nhân gặp một nhóm chăm sóc nhẹ ngay sau khi chẩn đoán bệnh để bảo đảm rằng bạn đang cảm thấy thoải mái trong và sau khi điều trị ung thư. Trong một nghiên cứu, những người bị ung thư phổi không phải tế bào nhỏ đã lan rộng bắt đầu nhận chăm sóc hỗ trợ ngay sau khi chẩn đoán của họ sống lâu hơn những người tiếp tục những điều trị như hóa trị và xạ trị. Những người nhận chăm sóc hỗ trợ cho biết đã cải thiện tâm trạng và phẩm chất cuộc sống. Họ sống trung bình gần ba tháng lâu hơn những người được chăm sóc như truyền thống. Bạn có thể lo rằng việc chăm sóc nhẹ có nghĩa là không điều trị ung thư tích cực. Nhưng thay vì thay thế các phương pháp điều trị, chăm sóc nhẹ sẽ bổ sung cho việc điều trị ung thư của bạn và có thể giúp bạn hoàn thành các phương pháp điều trị.

Hụt hơi
Nhiều người bị ung thư phổi cảm thấy phải thở dốc tại một thời điểm nào đó. Các phương pháp điều trị, chẳng hạn như cho hít thêm oxygen, và các loại thuốc có sẵn để giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn, nhưng không phải lúc nào cũng đủ. Để đối phó với hơi thở ngắn, bệnh nhân có thể:

- Thử thư giãn. Cảm giác thở hụt có thể rất đáng sợ. Nhưng sợ hãi và lo lắng chỉ làm cho khó thở hơn. Khi bạn bắt đầu cảm thấy không thở được, hãy thử quản lý sự sợ hãi bằng cách chọn một hoạt động giúp bạn thư giãn. Nghe nhạc, tưởng tượng nơi nghỉ mát yêu thích của bạn, thiền định hay nói lời cầu nguyện.
- Tìm một vị trí thoải mái. Nghiêng về phía trước có thể cảm thấy dễ thở hơn.

- Tập trung vào hơi thở. Khi bạn khó thở, nên tập trung tâm trí vào hơi thở. Thay vì cố gắng hí vào làm đầy phổi, nên tập trung vào việc di chuyển các bắp thịt thở như hoành cách mô (diaphragm) tức phình bụng và hóp bụng

- Tiết kiệm năng lượng cho những gì quan trọng. Nếu bị khó thở, bạn có thể bị mệt dễ dàng. Cắt bỏ các công việc không cần thiết trong ngày để có thể tiết kiệm năng lượng cho những gì cần phải làm.
Cho bác sĩ của bạn biết là bạn cảm thấy khó thở hoặc nếu triệu chứng tăng lên vì có rất nhiều phương pháp điều trị khác để giảm bớt sự thở hụt hơi.

Các cách điều trị ung thư phổi bổ sung và thay thế không thể chữa ung thư của bạn nhưng có thể được kết hợp với sự chăm sóc của bác sĩ để giúp làm giảm các dấu hiệu và triệu chứng.

Những phương pháp khác
American College of Chest Physicians khuyên những người bị ung thư phổi nên xem xét thêm cách trị liệu bằng Châm Cứu, Xoa Bóp, Thiền và Yoga.

Những điều nên làm
Bị chẩn đoán ung thư có thể làm bạn choáng váng. Với thời gian bạn sẽ tìm cách để đối phó với những căng thẳng và không chắc chắn của bệnh ung thư. Cho đến lúc đó, bạn có thể:

- Tìm hiểu đầy đủ về ung thư phổi để quyết định về việc chăm sóc của bạn. Hỏi bác sĩ về ung thư phổi của bạn, bao gồm các lựa chọn điều trị và, nếu bạn muốn, tiên lượng của bạn. Khi bạn tìm hiểu thêm về bệnh ung thư phổi, bạn có thể tự tin hơn trong việc quyết định điều trị.

- Giữ bạn bè và gia đình gần gũi. Giữ các mối quan hệ gần gũi sẽ giúp bạn đối phó với ung thư phổi. Bạn bè và gia đình có thể cung cấp sự hỗ trợ thực tế mà bạn cần, chẳng hạn như giúp chăm sóc nhà của bạn nếu bạn ở trong bệnh viện cũng như cung cấp sự hỗ trợ tinh thần khi bạn cảm thấy bị choáng ngợp bởi ung thư.
- Tìm ai đó để nói chuyện. Tìm một người nghe sẵn sàng lắng nghe bạn nói về hy vọng và sợ hãi của bạn. Đây có thể là một người bạn hoặc một thành viên trong gia đình. Sự quan tâm và hiểu biết của một cố vấn, nhân viên y tế xã hội, các vị lãnh đạo tinh thần hoặc nhóm hỗ trợ ung thư cũng có thể hữu ích.

- Hỏi bác sĩ về các nhóm hỗ trợ trong khu vực của bạn. Hoặc kiểm tra sổ điện thoại, thư viện hoặc tổ chức ung thư, chẳng hạn như Viện Ung thư Quốc gia hoặc Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ.

Ngăn ngừa

Không có cách nào chắc chắn để ngăn ngừa ung thư phổi, nhưng bạn có thể làm giảm nguy cơ của bạn nếu bạn:

- Không hút thuốc. Nếu bạn không bao giờ hút thuốc, đừng bắt đầu. Nói chuyện với con của bạn về việc không hút thuốc. Bắt đầu trò chuyện về nguy cơ của việc hút thuốc với con của bạn sớm để chúng biết cách phản ứng với áp lực của bạn bè.

- Ngưng hút thuốc ngay. Việc bỏ hút làm giảm nguy cơ ung thư phổi, ngay cả khi bạn đã hút thuốc trong nhiều năm. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về các chiến lược và các thuốc hỗ trợ hút thuốc lá để giúp bạn bỏ thuốc lá. Các lựa chọn bao gồm các sản phẩm thay thế nicotine, thuốc men và các nhóm hỗ trợ.
- Tránh khói thuốc lá. Nếu bạn sống hoặc làm việc với một người hút thuốc, khuyên người đó phải bỏ thuốc lá. Ít nhất, hãy yêu cầu người đó hút thuốc bên ngoài. Tránh những khu vực có nhiều người hút thuốc chẳng hạn như quán bar và nhà hàng.

- Kiểm soát chất radon trong nhà. Hãy đo mức radon trong nhà, đặc biệt nếu bạn sống trong một khu vực mà radon là một vấn đề. Mức radon cao có thể được chữa để làm nhà bạn an toàn hơn. Để biết thông tin về thử nghiệm radon, hãy liên lạc với phòng y tế công cộng địa phương hoặc một chương địa phương của Hiệp Hội Phổi Hoa Kỳ (American Lung Association.

- Tránh các chất gây ung thư tại nơi làm việc. Thực hiện các biện pháp phòng ngừa để tự bảo vệ mình khỏi bị nhiễm chất độc hóa học tại nơi làm việc. Tuân theo các biện pháp phòng ngừa. Ví dụ, nếu bạn được cho một mặt nạ để bảo vệ, hãy luôn luôn mang nó. Hỏi bác sĩ của bạn những gì khác hơn mà bạn có thể làm để bảo vệ mình trong công việc. Nguy cơ bị tổn thương phổi do các chất sinh ung thư nơi làm việc tăng lên nếu bạn hút thuốc.

- Ăn đầy đủ trái cây và rau cải. Dùng vitamin và chất dinh dưỡng thiên nhiên là tốt nhất. Tránh dùng liều vitamin lớn trong dạng viên, vì chúng có thể có hại. Chẳng hạn, các nhà nghiên cứu hy vọng giảm nguy cơ ung thư phế quản ở những người hút thuốc nặng đã cho họ uống thêm thuốc bổ sung beta carotene. Kết quả cho thấy việc này thực sự làm tăng nguy cơ ung thư ở người hút thuốc lá.
- Tập thể dục hầu hết các ngày trong tuần. Nếu bạn không tập thể dục đều đặn, hãy bắt đầu từ từ. Cố gắng tập thể dục hầu hết các ngày trong tuần.