Xác chiếc tàu Endeavour của Thuyền Trưởng Cook có thể đang nằm ở hải cảng của Hoa Kỳ

PROVIDENCE - Endeavour là chiếc tàu Anh Quốc nhiều tầng mà thuyền trưởng James Cook, một nhà thám hiểm trong thế kỷ 18, đã dùng để đi trong vùng biển Nam Thái Bình Dương xa lạ. Xác của chiếc tàu này có thể đang nằm ở một chỗ cách bờ biển tiểu bang Rhode Island ở Newport Harbor mấy trăm bộ. Các nhà nghiên cứu cho biết như vậy hôm thứ Tư.

Sau đó Endeavour được đổi tên thành Lord Sandwich. Chiếc tàu này dài 105 bộ (32 mét), có ba cột buồm, đã được Hải Quân Hoàng Gia Anh Quốc thuê để làm tàu chở binh lính, khi nó là một trong 13 chiếc thuyền bị tàu người Anh cố tình đánh chìm vào năm 1778, trong một nỗ lực nhằm phong tỏa hải cảng ấy.

Cuộc nghiên cứu mới, do Dự Án Khảo Cổ Học Hàng Hải Rhode Island (RIMAP) thực hiện, cho thấy chiếc tàu ấy là một trong nhóm năm chiếc tàu trong số 13 con tàu bị đánh đắm, trong một nỗ lực nhằm ngăn chặn các lực lượng Pháp đến giúp các thuộc địa Mỹ nổi loạn. Bà Kathy Abbass, giám đốc điều hành Ủy Ban Di Sản Và Bảo Tồn Lịch Sử Rhode Island, cho biết như vậy.Một cuộc khảo sát địa điểm do RIMAP thực hiện dưới nước, ở độ sâu chưa tới 50 bộ (15 mét), đã tìm thấy xác của bốn chiếc tàu, và một chỗ hõm nơi có thể có một chiếc tàu thứ năm, theo bà Abbass cho biết. Những chiếc tàu này đã được bố trí để bảo vệ một cứ điểm đặt đại bác.
Hôm thứ Tư, bà Abbass nói với các phóng viên ở Providence: “Khi chúng tôi thấy rằng đây là năm chiếc tàu được đặt ở đằng trước cứ điểm đại bác phía bắc, chúng tôi đã tìm thấy bốn chiếc tàu trong số đó, và có một cái hố nơi mà chiếc thứ năm có thể đang nằm. Đó là điều khá quan trọng”.

Thuyền trưởng Cook chỉ huy tàu Endeavour, cùng đi với một thủy thủ đoàn gồm 94 người, trong một chuyến thám hiểm Thái Bình Dương từ năm 1768 tới năm 1771. Chuyến đi này đánh dấu lần đầu tiên những người Tây Phương nhìn thấy New Zealand và hệ thống rạn san hô Great Barrier Reef của Úc.Chuyến hải hành này là chuyến thám hiểm đầu tiên của Tây Phương băng qua Nam Thái Bình Dương, kết thúc với phần lớn thủy thủ đoàn đều còn sống, theo Edward Gray cho biết. Ông Gray là một giáo sư sử học tại đại học Florida State University. Ông cũng là tác giả của một cuốn sách xuất bản năm 2007, viết về ông John Ledyard, một người sinh ra ở Connecticut từng phục vụ trong chuyến hải hành cuối cùng của ông Cook trên biển Thái Bình Dương.Giáo sư Gray nói: “Mỗi khi những người Âu Châu làm điều này, đó là một thảm họa hoàn toàn. Không có hồ sơ về bất cứ ai thám hiểm Thái Bình Dương mà không bị tổn thất lớn về sinh mạng”.

Để xác nhận rằng xác tàu ấy thực sự là của chiếc Endeavour, RIMAP sẽ cần phải cho các thợ lặn xuống dưới nước để khảo sát địa điểm, nghiên cứu thiết kế của các chiếc tàu và bất kỳ mảnh vỡ nào, chẳng hạn như những chiếc nút hoặc những thiết bị khác dùng để sống sót, sẽ xác nhận đó là chiếc tàu nào, theo bà Abbass cho biết.Theo nhóm được tư nhân tài trợ này ước tính, họ sẽ cần phải gây quỹ khoảng $1 triệu để hoàn thành việc nghiên cứu thực địa, và một khoản tiền khác là $7.5 triệu, để xây dựng một cơ sở nghiên cứu và bảo tàng viện được đề nghị để nghiên cứu và trưng bày các hiện vật.

Câu chuyện của tàu Endeavour đã truyền cảm hứng cho những câu chuyện tiếp the. Trong số đó, có loạt phim truyền hình và phim điện ảnh Star Trek. Một chiếc trong những phi đội tàu con thoi thám hiểm không gian trước đây của Hoa Kỳ cũng lấy tên Endeavour. Có một bản sao của chiếc tàu này tại Bảo Tàng Viện Hàng Hải Quốc Gia Úc ở Sydney.Đây không phải là lần đầu tiên xác tàu đã được xác định là Endeavour. Một chiếc tàu khác đã được tìm thấy trong một khu vực của hải cảng mà sau đó được biến thành bãi chôn rác. Con tàu ấy có thực ra có thể là chiếc Resolution, tức là chiếc thuyền mà ông Cook đã dùng để đi xung quanh Nam Cực.Bà Abbass nói: “Hóa ra Rhode Island, cụ thể là Newport, là nhà của hai chiếc tàu từng chu du thế giới với ông Cook”. Không rõ phải mất bao lâu thì các nhà nghiên cứu mới xác nhận được xác tàu đó thực sự là chiếc Endeavour.