Xăng lên giá, Cộng Hòa ở đâu cũng lo, ngoại trừ ở California

Mức giá tại một trạm xăng ở California. (Getty Images)

WESTMINSTER - Xăng và chính trị có liên hệ mật thiết với nhau, nhất là trong mùa bầu cử. Khi xăng lên giá và đắt hơn so với mức bình thường, người dân sẽ chỉ trích, đổ lỗi cho đảng cầm quyền. Đó là lý do mà các ứng cử viên đảng Cộng Hòa đang lo lắng tại nhiều tiểu bang. Riêng tại California thì hình như điều ngược lại xảy ra, Dân Chủ mới phải lo lắng khi thấy giá thay đổi tại các trạm xăng.

Giá đã tăng trong năm 2018 vì nhiều yếu tố khác nhau kết hợp lại, trong đó có tình trạng mất quân bình về cung cầu dầu hỏa dài hạn, một nền kinh tế đang phát triển mạnh, khối OPEC và Nga cắt giảm sản lượng dấu hỏa sản xuất, sự sụp đổ của ngành kỹ nghệ dầu hỏa tại Venezuela, và chính sách của chính phủ Trump gây ra tình trạng bất ổn tại Trung Đông. Những yếu tố đó đã kết hợp với nhau, làm cho giá dầu thô và giá xăng tăng lên khá nhiều. Tính trung bình, giá ở cây xăng tăng 60 cent một gallon, từ ngày lễ Chiến Sĩ Trận Vong năm ngoái, từ $2.37 tăng lên tới $2.97 Mỹ kim. Đó là giá toàn quốc, còn ở California thì đã hơn $3 một gallon từ lâu.

Thái độ không hài lòng về giá xăng đã bắt đầu xuất hiện trong những thông điệp chính trị của đảng Dân Chủ, gây lo lắng thêm cho các ứng cử viên Cộng Hòa thuộc thành phần yếu trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ đầy khó khăn hiện nay.

Vì xăng lên giá, bốn-mươi-hai phần trăm người Mỹ cho biết họ dự tính không thực hiện một chuyến lái xe đi chơi xa trong mùa hè năm nay, Đây là một tỷ lệ phần trăm cao hơn nhiều so với năm ngoái, và nhiều người trong số 42 phần trăm nay đã viện dẫn lý do là giá xăng.

Vì vậy phe Dân Chủ đang tận dụng giá xăng để tấn công vào dự luật thuế của đảng Cộng Hòa được thông qua vào năm 2017. Luật này đem lại rất nhiều lợi ích cho các công ty dầu hỏa thu được lợi nhuận cao từ giá cao tại các cây xăng.

Một bản phúc trình của Ủy Ban Tài Chánh Thượng Viện, do Ron Wyden đứng đầu, ghi nhận sự kiện bốn công ty dầu hỏa lớn nhất nước Mỹ sắp sửa thu được $15 tỷ, trong những khoản lợi ích về thuế trong mười năm sắp tới, từ luật thuế của phe Cộng Hòa, trong khi giá xăng đạt mức cao nhất tính trong nhiều năm.
Trước đây, phe Cộng Hòa từng tận dụng sự việc xăng lên giá để tấn công ông Barack Obama. Giờ đây phần lớn đã im lặng, không muốn nhắc đến vấn đề nhiên liệu.

Riêng tại California, một tiểu bang đang có giá xăng cao nhất nhì trên toàn quốc, các cử tri đã không vui vì bị tốn thêm tiền ở cây xăng. Và các cử tri có thể chĩa mùi dùi chỉ trích nhắm vào đảng Dân Chủ của tiểu bang. Tại sao vậy?

Vào đầu năm 2017, Lưỡng Viện California do Dân Chủ kiểm soát, dưới sự thúc đẩy của Thống Đốc Dân Chủ Jerry Brown, đã chấp thuận một mức tăng gần 20 cent trên một gallon trong thuế xăng (cộng với một số lệ phí xe cao hơn) - được áp dụng trọn mức bắt đầu từ tháng Giêng năm 2019. Sự tăng giá này cần thiết để có ngân sách dành cho nhiều dự án sửa chữa cầu cống đường sá bị ứ đọng trong mười năm qua.

Một dự luật, tuy chưa trở thành chính thức, nhưng đã được ủng hộ mạnh mẽ bởi phe Cộng Hòa và các ứng viên Cộng Hòa chính yếu ở California, và có triển vọng được thông qua trong cuộc bỏ phiếu vào tháng 11. Dự luật này muốn xỏa bỏ mức tăng thuế xăng hiện thời, và dựng lên những rào cản mới chống tăng thuế trong tương lai.

Dự luật này đang được nhiều người ủng hộ. Một cuộc thăm dò PPIC trong tháng Giêng cho thấy 47 phần trăm trong tổng số cử tri ủng hộ việc bãi bỏ thuế xăng, với 48 phần trăm phản đối. Mới đây hơn, một cuộc khảo sát về các cử tri đã ghi danh, do báo Los Angeles Times và đại học USC thực hiện trong tháng Tư và tháng Năm, cho thấy dự luật bãi bỏ thuế xăng này được ủng hộ với tỷ số 51/38.