Bảo trì xe hơi: Thay dầu hộp số (kỳ 1)

Hao Smith/Viễn Đông


Trong việc bảo trì xe cộ, đa số chúng ta chỉ nhớ tới thay nhớt và thay nước coolant. Nhớ được như vậy đã là tốt lắm, và bảo đảm cho chiếc xe có thể sử dụng ngon lành ít nhất trong 50 ngàn dặm đầu tiên. Nhưng một đời xe - dù là xe Mỹ, xe Nhật, xe Đức hay xe gì chăng nữa - mà sử dụng có 50.000 dặm thì quá uổng phí. Cũng như một phụ nữ đẹp mới có 35 tuổi đã vô tình mắc một bệnh hiểm nghèo tàn phá dung nhan. Thực vậy, một chiếc xe nếu biết giữ gìn có thể phục vụ chúng ta trên cả triệu dặm đường. Hao Smith nói không ngoa, 1 triệu dặm đường chưa phải là kỷ lục đâu. Có người đã dùng một chiếc xe đời 1966, và đã đạt mức 3 triệu dặm vào tháng 11 năm ngoái. Hỏi về bí quyết giữ xe tài tình như vậy thì người đó trả lời: Bảo trì, bảo trì… Trong những công tác bảo trì làm nên cái kỳ tích ấy, hôm nay chúng ta nói về dầu hộp số tự động (automatic transmission fluid).
Xin tiết lộ ngay bí quyết của người đạt kỷ lục về giữ xe tốt, chạy xe bền nói trên (sẽ nói tên sau): Phải thay dầu hộp số định kỳ sau mỗi 25.000 dặm đường. Đối với một cái xe sử dụng trung bình, thì cái quãng đường ấy tương đương với 2 năm hoặc 2 năm rưỡi sử dụng xe. Nếu dùng xe nhiều hơn - chẳng hạn mới có 1 năm rưỡi đã ngốn hết 25 ngàn dặm đường - thì phải thay sớm. Nếu dùng xe ít hơn, suốt 2 năm rưỡi mới đi được có 5 ngàn dặm thì vẫn cứ nên thay. Có người nói rằng dùng dầu hộp số Dexron III ATF có thể dùng tới 100.000 dặm. Nhưng cũng có người bảo rằng chẳng cần thay dầu hộp số bao giờ. Mạnh miệng đến thế thì Hao Smith này không dám, trước sau chỉ xin làm học trò của cái người vừa đưa xe vượt qua ngưỡng cửa 3 triệu dặm mà thôi.


Dầu hộp số thoái hóa như thế nào?
Như tên gọi, dầu hộp số tự động (automatic transmission fluid, gọi tắt ATF) là thứ chất lỏng lưu thông trong bộ hộp số để hút nhiệt và làm trơn các bộ phận hộp số khi chúng va chạm với nhau. Phải biết rằng, mặc dầu chúng ta không làm gì đụng đến hộp số cả, nhưng hộp số tự động tự biết việc phải làm, và làm việc rất căng thẳng trong từng giây từng phút khi chiếc xe lăn bánh, lúc nhanh lúc chậm trên đường. Tiến trình làm việc tạo ra rất nhiều nhiệt do các bộ phận số cũng như các bánh răng và bạc đạn cạ vào nhau.
Xe bắt đầu lăn bánh là dầu hôp số từ từ nóng cho đến lúc lên tới 175 độ F, là độ nóng tối ưu để xe hoạt động điều hòa. Nếu xe cứ giữ được nhiệt độ tối ưu ấy – 175 độ F – thì có lẽ chẳng bao giờ dầu bị thoái hóa, và xe có thể chạy tới cả trăm ngàn dặm mà chủ xe cũng chẳng phải lo lắng gì. Thế nhưng, cái nhiệt độ tối ưu (hoàn hảo nhất) không giữ được lâu. Nếu xe nóng lên quá mức đó, thì dầu hộp số lại bị tổn thọ, nhiệt càng cao thì dầu thoái hóa càng nhanh. Nói bằng từ ngữ chuyên môn, thì dầu hộp số sẽ bị ốc xít hóa, trở thành nâu đen và bốc mùi mùi khét như bánh mì nướng bị cháy vì quá lửa. Trong lúc phải chịu đựng nhiệt như vậy, các phẩm chất của dầu kém dần đi, một mặt nó không còn độ nhờn để bôi trơn các bộ phận ma sát nữa. Cùng lúc, nó bị biến chất, trở thành muội đen bám ở các bộ phận hộp số.
Các nhà khoa học cho chúng ta một công thức để tính toán sự hao mòn của dầu hộp số như sau: Cứ mỗi 20 độ trên mức 175 thì tuổi thọ của dầu hộp số bị giảm mất một nửa. Thí dụ: Hãy coi như dầu hộp số có thể làm việc tới 100.000 dặm trong điều kiện nhiệt độ tối ưu (175 độ F). Vậy nếu bạn cứ bắt nó làm việc liên tục ở mức 195 độ F, thì dầu chỉ phục vụ được 50.000 dặm đường dài. Nhưng 195 độ chưa phải là cao, có xe còn đẩy nhiệt hộp số lên tới 220 độ: Nếu cứ phải triền miên làm việc trong điều kiện đó, dầu hộp số sẽ trở thành vô dụng sau 25.000 dặm. Và cứ thế, ở 240 độ F, dầu làm việc không quá 10.000 dặm. Thêm 20 độ nữa, thì dầu chỉ hữu dụng trong 5.000 dặm. Nếu nhiệt lên tới 295 độ thì xe chỉ đi được 1.000 dặm là dầu hộp số hoàn toàn bị cháy khét.
Cố chạy thêm trong lúc lượng dầu đã ra vô dụng thì các bộ phận hộp số sẽ rã vì nóng và vì ma sát quá khắc nghiệt. Để chờ đến lúc ấy, chúng ta sẽ phải bỏ ra bạc ngàn, ít nhất 1.500 Mỹ kim, để thay hộp số.
Đó là một “thảm cảnh” ít ai muốn nghĩ tới. Nhưng đây không phải là chuyện bạn muốn hay không muốn, mà là chuyện sẽ xảy ra nếu bạn không để ý thay dầu hộp số đúng định kỳ. Thực sự khó có thể nói cái khoảng cách định kỳ đó là bao nhiêu: 25.000 dặm? 35.000 dặm? 50.000 dặm? Hay 75.000 dặm? Bởi vì nó tùy thuộc vào điều kiện sử dụng xe như thế nào. Con số 25.000 dặm chúng ta nhắc đến ở trên là mức ước lượng của một chủ xe có tâm hồn rộng rãi… Vậy tâm hồn… keo kiệt thì thế nào? Chúng ta sẽ nói tới trong bài lần sau.

Haosmith@yahoo.com

Viendongdaily.com và tác giả giữ bản quyền bài trên trang này. Xin đừng trích đăng dưới bất cứ hình thức nào.