Tàu chiến Mỹ bắt đầu tuần tra gần đảo nhân tạo của Trung Cộng tại Biển Đông

HOA THỊNH ĐỐN – Một khu trục hạm của Hải Quân Hoa Kỳ đã được lệnh tiến gần đến những hải đảo nhân tạo của Trung Cộng trong vòng 12 hải lý, sớm nhất là trong ngày thứ Ba. Hành động này của Hoa Thịnh Đốn là nhằm gạt bỏ những tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh tại Biển Đông

Theo tiết lộ của một viên chức cao cấp ngày thứ Hai, Tòa Bạch Ốc đã chấp thuận kế hoạch tuần tra gần Subi và Mischief (Vành Khăn) trong quần đảo Trường Sa, nhằm khẳng định lập trường của Hoa Kỳ rằng hai đảo này nằm trong hải phận quốc tế, nơi mà tàu bè từ khắp thế giới được quyền di chuyển qua lại một cách tự do.

Quyết định của Hoa Thịnh Đốn đang tạo nguy cơ gây đụng độ với quân đội Trung Quốc, đồng thời tăng thêm căng thẳng với Bắc Kinh vài tuần trước khi Tổng Thống Barack Obama gặp Chủ Tịch Tập Cận Bình trong bốn hội nghị thượng đỉnh tại Á Châu. Hai lãnh đạo quốc gia này đã gặp nhau trong tháng Chín tại Hoa Thịnh Đốn.
Chiếc khu trục Lassen của Hoa Kỳ được trang bị phi đạn. Đây là lần đầu tiên một tàu chiến của Hải Quân Hoa Kỳ hoạt động bên trong giới hạn 12 hải lý mà Trung Cộng đã đặt ra chung quanh một số đảo nhân tạo và bãi san hô tại Biển Đông.

Viên chức giấu tên nói rằng vì Hoa Kỳ chưa biết Trung Cộng sẽ phản ứng như thê nào, nên chiếc tàu chiến Lassen và bất cứ chiếc máy bay nào tham dự cuộc tuần tra này đều được đặt trong tình trạng cảnh giác cao cấp nhất.

Đây là đợt đầu tiên trong một loạt các thách đố đối với các tuyên bố chủ quyền lãnh thổ của Trung Quốc. Đá Subi và Đá Vành Khăn là những thực thể bị ngập nước khi thủy triều cao trước khi Trung Quốc bắt đầu dự án nạo vét khổng lồ để biến chúng thành các hòn đảo vào năm 2014.

Tàu khu trục có lẽ sẽ được đi kèm với một máy bay giám sát P-8A của Hải quân Mỹ và một máy bay giám sát khác, có lẽ là P-3, là máy bay từng thực hiện công việc giám sát thường xuyên trong khu vực, theo viên chức cho biết.

Các cuộc tuần tra tiếp theo sẽ được thực hiện trong những tuần kế tiếp và cũng có thể được tiến hành quanh các thực thể do Việt Nam và Phi Luật Tân xây dựng trong quần đảo Trường Sa, viên chức này nói thêm.
Viên chức giấu trên cho biết, “Việc tuần tra này sẽ thường xuyên hơn, chứ không phải một sự kiện duy nhất. Điều này không chỉ đặc biệt đối với Trung Quốc.”

Phát ngôn viên Josh Earnest của Tòa Bạch Ốc nói rằng Hoa Kỳ đã làm rõ cho Trung Quốc biết tầm quan trọng của tự do thương mại trong khu vực Biển Đông.

Ông Earnest nói tại buổi họp báo ngày thứ Hai, “Hàng tỉ Mỹ kim thương mại đi qua khu vực này của thế giới. Bảo đảm luồng tự do thương mại đó là điều rất quan trọng đối với kinh tế toàn cầu.”

Sau nhiều tháng cân nhắc, cuộc tuần tra sẽ là thách thức nghiêm trọng nhất của Mỹ từ trước đến nay đối với tuyên bố giới hạn lãnh hải 12 hải lý của Trung Quốc xung quanh các hòn đảo này.

Hành động này có nguy cơ làm xáo trộn đáng kể mối quan hệ vốn đã căng thẳng với Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ hai trên thế giới, mà các doanh nghiệp và lợi ích kinh tế của Mỹ đã đan xen sâu sắc.

                           Hoạt động bồi đắp cát của Trung Cộng tại bãi san hô Vành Khăn (CSIS)

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền trên hầu hết vùng Biển Đông, và vào ngày 9 tháng 10 vừa qua, Bộ Ngoại Giao Trung Quốc cảnh cáo rằng Bắc Kinh sẽ “không bao giờ cho phép bất cứ nước nào xâm phạm lãnh hải và không phận trong quần đảo Trường Sa, trên danh nghĩa bảo vệ tự do hàng hải và hàng không.”

Đây sẽ là lần đầu tiên Hoa Kỳ đi vào bên trong vùng 12 hải lý của những thực thể biển kể từ khi Trung Quốc bắt đầu xây dựng trên các rạn san hô vào năm 2014. Lần cuối cùng Mỹ đi vào trong vùng 12 hải lý của lãnh thổ do Trung Quốc đòi chủ quyền ở quần đảo Trường Sa là vào năm 2012.

Cuộc tuần tra sẽ xảy ra chỉ vài tuần trước các hội nghị thượng đỉnh châu Á-Thái Bình Dương mà Tổng thống Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ tham dự vào cuối tháng 11.
Hoa Kỳ cho rằng, theo luật pháp quốc tế, xây dựng đảo nhân tạo trên các rạn san hô ngập nước không cho phép một quốc gia tuyên bố giới hạn lãnh thổ và rằng điều rất quan trọng là phải duy trì tự do hàng hải trong vùng biển mà luồng thương mại thế giới $5,000 tỉ Mỹ kim đi ngang qua hàng năm.

Hoa Thịnh Đốn lo ngại rằng Trung Quốc xây dựng các hòn đảo với mục đích mở rộng tầm hoạt động quân sự tại Biển Đông. Ông Tập Cận Bình đã gây ngạc nhiên cho các viên chức Mỹ sau cuộc họp với ông Obama tại Tòa Bạch Ốc trong tháng qua, trong đó ông Bình nói rằng Trung Quốc “không có ý định quân sự hóa” các hòn đảo.
Tuy nhiên, ngay cả trước đó, các hình ảnh vệ tinh đã cho thấy Trung Quốc xây dựng ba đường băng với tầm mức quân sự tại quần đảo Trường Sa, bao gồm một trên Đá Vành Khăn và một trên Đá Subi.

Một số viên chức Mỹ cho biết rằng kế hoạch tiến hành cuộc tuần tra, một phần, nhằm mục đích thách thức tuyên bố của Tập Cận Bình về chuyện “không quân sự hóa.” Trung Quốc có tuyên bố chủ quyền chồng lấn ở Biển Đông với Việt Nam, Mã Lai Á, Brunei và Phi Luật Tân, mà tất cả đều là thành viên của Hiệp Hội Các Quốc Gia Đông Nam Á (ASEAN), cũng như với Đài Loan.

Vào tháng Năm năm nay, hải quân Trung Quốc đã đưa ra tám lời cảnh cáo đối với phi hành đoàn của máy bay giám sát P8-A Poseidon của Mỹ, trong lúc bay gần các hòn đảo nhân tạo nhưng không vào bên trong giới hạn 12 hải lý, theo CNN, là những người có mặt trên máy bay.
Cũng trong tháng đó, chiến hạm USS Fort Worth, một tàu chiến duyên hải, “gặp phải nhiều” tàu chiến Trung Quốc trong một cuộc tuần tra ở quần đảo Trường Sa, Hải quân Mỹ cho biết vào thời điểm đó. Họ đã không cho biết chi tiết.
Vào năm 2013, Tổng thống Obama đã ra lệnh cho hai máy bay ném bom B-52 bay qua khu vực Nhận Dạng Phòng Không mà Trung Quốc thiết lập ở Biển Đông Á trong cuộc tranh chấp lãnh thổ với Nhật Bản.
Các viên chức Ngũ Giác Đài nói rằng Hoa Kỳ thường xuyên tiến hành các hoạt động tự do hàng hải trên toàn thế giới để thách thức các tuyên bố chủ quyền quá đáng.

Hồi đầu tháng 9, Trung Quốc đưa tàu hải quân vào khu vực 12 hải lý của quần đảo Aleutian ngoài khơi Alaska. Trung Quốc cho biết họ ở đó như là một cuộc thực tập thường lệ diễn ra sau cuộc tập trận với Nga.
Trong thời gian qua, các tướng cao cấp cũng như các viên chức của Tòa Bạch Ốc đều đã nhấn mạnh rằng sự việc bồi đắp cát để xây đảo nhân tạo đều không phù hợp với luật quốc tế và không thể dùng để tuyên bố chủ quyền lãnh hải.

(Bản tin này có sự đóng góp của Trần Văn Minh)