Nepal sẽ còn bị động đất lớn hơn

KATHMANDU - Nepal phải đối diện trước những trận động đất lớn hơn và gây thiệt mạng nhiều người hơn, ngay cả sau khi xảy ra trận động đất mạnh 7.8 độ, giết chết hơn 4,600 người vào hôm thứ Bảy.
Trong lúc công tác tìm tử thi đang gặp khó khăn vì Nepal thiếu phương tiện, Thủ Tướng Sushil Koirala nói rằng số tử vong có thể lên 10,000 người. Trên toàn quốc, nhiều dân sống ở những làng mạc, vùng quê hẻo lánh vẫn đang chờ được chính phủ trợ giúp thực phẩm, thuốc men sau bốn ngày bị động đất. Khi thấy những chiếc trực thăng mang thức ăn tới, đám đông chạy dồn tới để giành giật những chai nước, những bao thức ăn để thỏa mãn cơn đói kéo dài mấy ngày qua.
Về nguy cơ sắp tới, các chuyên gia địa chấn nói rằng trận động đất Nepal hôm thứ Bảy đã không giải tỏa tất cả áp lực địa chấn bị dồn nén, trong khu vực ở gần Kathmandu. Theo kết quả theo dõi Hệ Thống Định Vị Toàn Cầu GPS và nghiên cứu địa chất cho biết, khoảng từ 33 đến 50 bộ (từ 10 đến 15 mét) của chuyển động có thể cần phải được giải tỏa. Ông Eric Kirby, một nhà địa chất tại đại học Oregon State University, cho biết như vậy. Trái đất đã nhảy lên chừng 10 bộ (3 mét) trong trận động đất tàn phá hôm 25 tháng Tư, theo cơ quan Khảo Sát Địa Chất Hoa Kỳ cho hay.
Walter Szeliga, một nhà địa vật lý tại đại học Central Washington University, nói, “Các trận động đất ở khu vực này có thể lớn hơn nhiều.”
Các nhà địa chấn học đã nghiên cứu rất nhiều chuyện những trận động đất gây thiệt hại có thể xảy ra ở miền trung Hy Mã Lạp Sơn. Thông qua việc phân tích các văn bản lịch sử, tìm kiếm manh mối từ các tòa nhà bị phá hư, và đào bớt dọc theo đường phay đứt gãy địa chất, các nhà nghiên cứu biết về nhiều trận động đất gây thiệt hại trong quá khứ. Thế nhưng họ không biết được kích thước chính xác của chúng.
Một trận động đất lớn ở Nepal đã xảy ra quá trễ so với thời điểm được dự đoán. Marin Clark, một nhà địa vật lý tại đại học University of Michigan, cho biết như thế. Ông nói, “Đã lâu rồi từ khi nổ ra trận động đất lớn cuối cùng, vì vậy đây không phải là điều bất ngờ.”
Một trong những trận động đất tàn phá gần đây nhất của khu vực đã xảy ra vào năm 1934. Trong năm ấy, một trận động đất mạnh 8.2 độ đã giết chết hơn 8,500 người ở Kathmandu. Trước đó, lần cuối cùng một trận động đất lớn như vậy xảy ra ở Kathmandu là vào ngày 7 tháng 7 năm 1255. Trận động đất ấy giết chết khoảng 30 phần trăm dân số. Khu vực nằm về phía tây của Kathmandu đã không thấy xảy ra động đất từ ngày 6 tháng 6 năm 1505, khi một trận động đất lớn giật sập nhiều tòa nhà, từ Tây Tạng đến Ấn Độ.
Nepal là một trong những khu vực dễ bị động đất nhất thế giới, vì nó nằm ở chỗ đụng chạm trực diện giữa hai mảng kiến tạo của vỏ trái đất. Ấn Độ đang đụng vào Á Châu, và không bên nào muốn nhường. Cả Ấn Độ lẫn Á Châu đều là lớp vỏ lục địa, có mật độ trung bình như nhau. Vì vậy, thay vì mảng này chìm xuống bên dưới mảng kia, như đang xảy ra trong những vụ va chạm mảng đại dương - lục địa, ở ngoài khơi Nam Mỹ Châu, vỏ Trái Đất bị nhăn nhúm lại. Những phần của Ấn Độ bong ra và từ từ chèn xuống phía dưới Á Châu. Trong khi đó Á Châu được đội lên, tạo nên dãy núi Hy Mã Lạp Sơn.
Ấn Độ và Á Châu đụng nhau tại khoảng tám phần mười của một inch (2 cm) mỗi năm. Phần lớn của năng lượng được nạp vào các đường phay địa chấn như là sức kéo đàn hồi, vì những đường đứt gãy ấy dính lại với nhau. Việc năng lượng nạp vào một đường phay đứt gãy thì cũng giống như là ép một chiếc lò xo. Một trận động đất giải tỏa năng lượng được tích tụ thì cũng giống như là một một chiếc lò xo bung lên.
Các nhà khoa học nghĩ rằng những trận động đất mạnh 7.8 độ đều không thể giải tỏa tất cả sức căng thẳng giữa Ấn Độ và Á Châu. Thay vì vậy, lịch sử cho thấy hầu hết năng lượng được tích trữ được giải tỏa, khi có những trận động đất mạnh 8 độ trở lên. Các cuộc nghiên cứu địa chất cho biết như vậy. Phải có hàng chục trận động đất mạnh 7 độ để chứa tất cả chuyển động mảng kiến tạo, nhưng chỉ có một ít trận động đất hạng trung, mạnh 8 độ, hoặc một trận mạnh 9 độ Richter.