Phi Luật Tân có thể đàm phán với Trung Quốc về Biển Đông trong vòng một năm

MANILA - Tổng Thống Rodrigo Duterte dự kiến trong vòng một năm nữa Phi Luật Tân sẽ mở những cuộc đàm phán với Trung Quốc về cuộc tranh chấp của họ ở Biển Đông, và ông sẽ không nêu ra một phán quyết quốc tế bác bỏ việc Trung Quốc tuyên bố chủ quyền lịch sử ở đó, khi ông tham dự một hội nghị thượng đỉnh khu vực trong tháng tới.

Trong tháng Bảy, một tòa án trọng tài ở Hague đã làm cho Trung Quốc nổi giận, khi tòa phán quyết rằng Trung Quốc không có chủ quyền lịch sử trên Biển Đông, và Trung Quốc đã vi phạm chủ quyền của Phi Luật Tân bằng những hành động khác nhau ở đó.

Việc nêu vấn đề này ra tại một hội nghị thượng đỉnh ở Lào của Hiệp Hội Các Quốc Gia Đông Nam Á gồm 10 nước thành viên, cùng với “các đối tác đối thoại” của hiệp hội này, trong đó có Trung Quốc, Hoa Kỳ, và Nhật Bản, chắc chắn sẽ làm cho Trung Quốc thêm tức giận.

Hôm thứ Ba, ông Duterte nói chuyện với các phóng viên tại dinh tổng thống ở Manila. Ông nói rằng việc tiếp tục làm cho Trung Quốc tham gia vào một cuộc đối thoại ngoại giao là “tốt hơn so với việc chọc tức các giới chức ở đó.”

Khi được hỏi về một thời điểm cho các cuộc thương thuyết song phương, ông nói, “Trong vòng một năm nữa.”

Trung Quốc tuyên bố chủ quyền hầu như trên tất cả Biển Đông, nơi mà thương mại đường biển trị giá khoảng $5 ngàn tỷ đi qua mỗi năm. Brunei, Mã Lai, Phi Luật Tân, Đài Loan, và Việt Nam, cũng tuyên bố chủ quyền trên những phần Biển Đông được cho là giàu dầu hỏa và khí đốt.

Ông Duterte nói rằng Phi Luật Tân không có ý định nêu ra phán quyết của tòa án trọng tài trong hội nghị thượng đỉnh, mặc dù ông nói thêm, “Tuy nhiên, nếu ai đó cứ nói về chuyện ấy, thì chúng tôi sẽ thảo luận. Nhưng đối với Phi Luật Tân, chúng tôi có những cuộc đàm phán.”

Ông hỏi, “Chúng tôi sẽ đi đâu, nếu những cuộc đàm phán chính thức với Trung Quốc thất bại?”
Ông Fidel Ramos, một cựu tổng thống Phi Luật Tân, đầu tháng này đã đến Hồng Kông và tìm cách nối lại mối quan hệ bị rạn nứt với Bắc Kinh.

Trong khi đang ở đó, ông Ramos nói rằng Phi Luật Tân muốn đàm phán với Trung Quốc để thăm dò một con đường dẫn tới hòa bình và hợp tác.

Ông Duterte nói rằng chính phủ của ông muốn nói chuyện với Trung Quốc, để cho ngư dân Phi Luật Tân có thể trở lại ngư trường ở bãi cạn Scarborough Shoal đang bị tranh chấp.

Trong năm 2012, Trung Quốc chiếm giữ bãi cạn này, không cho ngư dân Phi Luật Tân đến gần, và khiến cho Manila nộp đơn kiện tại tòa án trọng tài.

Trung Quốc đã phớt lờ phán quyết của tòa án nói rằng không có rạn san hô và tài sản nào của Trung Quốc tại quần đảo Trường Sa cho phép nước này có một vùng đặc quyền kinh tế 200 hải lý.
Việc Trung Quốc xây dựng trên một số rạn san hô mà họ kiểm soát ở Biển Đông đã gây báo động cho những nước khác cũng đòi chủ quyền, cũng như cho những nước xa hơn, như Hoa Kỳ đồng minh của Phi Luật Tân, và Nhật Bản.

Trung Quốc nói rằng các mục tiêu của họ là có tính cách hòa bình, và họ có quyền làm những gì họ muốn trên lãnh thổ của họ.