Cựu phó tổng thống Hoa Kỳ Mike Pence điều trần về ông Trump trong vụ nổi loạn Capitol ngày 6 tháng Giêng

Ông Mike Pence phát biểu tại một nhà thờ ở Mesa, Arizona. Năm đó, 2016, ông còn là thống đốc của Indiana. (Gage Skidmore/ Wikimedia)

Cựu Phó Tổng Thống Mike Pence đã làm chứng hôm thứ Năm trước đại bồi thẩm đoàn liên bang tại Hoa Thịnh Đốn hôm thứ Năm. Đại bồi thẩm đoàn này đang điều tra hậu quả của cuộc bầu cử năm 2020 và các hành động khi đó của Tổng Thống Donald Trump và những người khác.

Lời khai đánh dấu một thời điểm quan trọng trong cuộc điều tra tội phạm và là lần đầu tiên trong lịch sử hiện đại, một phó tổng thống buộc phải làm chứng về tổng thống mà ông ta phục vụ.

Ông Pence đã cung khai trong hơn năm giờ đồng hồ, theo các nguồn tin truyền thông Hoa Kỳ. Trước đây ông Pence từng từ chối điều trần về vai trò của ông Trump trong ngày đám đông chiếm tòa nhà Quốc Hội vì cho rằng cuộc bầu cử có sự gian lận.

Với sự tuyên thệ, cựu Phó Tổng Thống Pence phải thuật lại lần đầu tiên về những cuộc nói chuyện trực tiếp giữa ông với Tổng Thống Trump cho đến ngày 6 tháng Giêng 2021. Ông Trump đã nhiều lần gây áp lực buộc ông Pence không làm thủ tục công nhận kết quả bầu cử năm 2020, để ngăn chặn kết quả đắc cử cho ông Joe Biden, kể cả vào buổi sáng ngày 6 tháng 1 trong một cuộc gọi điện thoại riêng.

Trước đây, một thẩm phán liên bang đã phán quyết rằng ông Pence có thể bị buộc phải kể lại các cuộc trò chuyện giữa hai người mà trong đó ông Trump có thể đã hành động tham nhũng.

Cuộc điều trần của ông Pence với các nhà điều tra diễn ra khi ông đang cứu xét việc ra tranh cử tổng thống của Đảng Cộng Hòa vào năm 2024, mà lời khai của ông sẽ đưa đến những lời phê phán cay nghiệt từ người sếp cũ của ông.

Trong những lần xuất hiện có tính cách chính trị và du hành để bán sách thời gian gần đây, ông Pence thường nói về việc từ chối thực hiện âm mưu của ông Trump vào ngày 6 tháng Giêng và thay vào đó tuân theo Hiến Pháp. Thế nhưng ông đã tránh cung khai dưới lời tuyên thệ.

Đại bồi thẩm đoàn làm việc theo chỉ thị của công tố viên đặc biệt Jack Smith, người được giao nhiệm vụ điều tra những nỗ lực của ông Trump nhằm ngăn chặn sự công nhận kết quả bầu cử. Từ lâu ông Smith đã muốn phỏng vấn ông Pence vì ông làm việc gần với Tổng Thống Trump.

Và cả hai ông Pence và ông Trump đều dùng những thủ thuật pháp lý để tránh bị phỏng vấn bởi ông Smith, cho đến hôm thứ Năm. Hai ông đều ra tòa để xin hủy bỏ trát đòi hầu tòa. Thế nhưng qua những tòa cấp thấp và tòa kháng án, cuối cùng ông Pence phải điều trần. Phần ông Trump cũng có thể sắp diễn ra vì tòa kháng án đã bác đơn của ông.

Những cuộc đối thoại giữa Tổng Thống Trump và Phó Tổng Thống Pence trong những ngày trước cuộc bạo động ở Quốc Hội đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của các nhà điều tra.

Trong các cuộc điều trần khác, những người làm việc gần với hai ông Pence và Trump đã tiết lộ về một cuộc gọi điện thoại gay gắt giữa ông Trump và Pence vào ngày xảy ra vụ tấn công, trong đó ông Trump đã lăng mạ phó tổng thống. Trong cuộc nổi loạn, nhiều người ủng hộ Trump đã tức giận tìm kiếm ông Pence, và phó tổng thống đã thoát khỏi đám đông trong gang tấc để tiến đến tầng Thượng Viện.

Nicholas Luna, cựu phụ tá đặc biệt của ông Trump, cho biết ông nhớ Trump đã gọi Pence là “thằng khốn.” Ông Luna còn nhớ một câu nói của ông Trump, “Tôi đã đưa ra quyết định sai lầm cách đây 4 hoặc 5 năm.” Ý nói ông Trump đã lầm khi chọn ông Pence giữ vai trò phó tổng thống.

Trong cuốn hồi ký, ông Pence viết rằng Trump đã nói với ông trong những ngày trước cuộc tấn công rằng ông Pence sẽ khơi dậy lòng căm thù của hàng trăm nghìn người vì ông “quá thật thà” không tìm cách lật ngược kết quả của cuộc bầu cử năm 2020.