Ích lợi và tai hại của thuốc Corticosteroid

Thuốc Corticosteroid - bao gồm cortisone, hydrocortison và prednison - rất hữu ích trong việc điều trị nhiều tình trạng bệnh, chẳng hạn như vết nổi đỏ và ngứa trên da, lupus và hen suyễn. Nhưng những loại thuốc này cũng có nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng. Nên có sự hướng dẫn của bác sĩ để tránh hay làm giảm các tác dụng phụ này khi được điều trị bằng Corticosteroid.

Corticosteroid có hiệu quả nhờ nó có tác dụng của một loại kích tố (hormone) mà cơ thể bạn sản xuất tự nhiên ở tuyến thượng thận. Đó là những tuyến nhỏ nằm trên thận. Corticosteroid có thể ngăn chặn tình trạng viêm, làm giảm các triệu chứng của tình trạng viêm, chẳng hạn như viêm khớp và hen suyễn, khiến bệnh nhân bớt đau và cảm thấy dễ chịu hơn.
Corticosteroid cũng ức chế hệ thống miễn dịch, giúp giúp kiểm soát các bệnh trong đó hệ thống miễn dịch tấn công nhầm vào các mô của chính nó, thí dụ như bệnh lupus.
Thuốc Corticosteroid được sử dụng để điều trị viêm khớp dạng thấp, lupus, hen suyễn, dị ứng và nhiều tình trạng khác. Nó cũng dùng điều trị bệnh Addison, một tình trạng mà tuyến thượng thận không thể sản xuất ngay cả lượng corticosteroid tối thiểu mà cơ thể cần. Và những loại thuốc này cũng giúp ức chế hệ thống miễn dịch để ngăn ngừa việc cơ thể người nhận ghép tạng loại bỏ nội tạng đã được ghép.

*Bạn có thể dùng corticosteroid:

Bằng miệng. Thuốc uống này dưới hình dạng viên hay xi-rô giúp điều trị viêm và đau liên quan đến một số bệnh mãn tính, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp và lupus.
Bằng thuốc hít và thuốc xịt vào trong mũi. Những thuốc này giúp kiểm soát viêm liên quan đến hen suyễn và dị ứng mũi.
Tại chỗ. Kem và thuốc mỡ có thể giúp chữa lành nhiều tình trạng da.
Bằng cách chích. Hình thức này thường được sử dụng để điều trị các triệu chứng của bệnh bắp thịt và khớp, chẳng hạn như đau và viêm gân.

*Tác dụng phụ

Corticosteroid có nguy cơ gây tác dụng phụ, một số trong đó có thể gây ra các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Cần biết những tác dụng phụ nào có thể xảy ra, để thực hành việc kiểm soát tác động của chúng.

*Tác dụng phụ của corticosteroid uống

Vì corticosteroid uống ảnh hưởng đến toàn bộ cơ thể của bạn thay vì chỉ một khu vực nên cách dùng thuốc này có khả năng gây ra tác dụng phụ đáng kể. Tác dụng phụ thuộc vào liều thuốc bạn nhận được và có thể bao gồm:
Tăng áp lực trong mắt (tăng nhãn áp)
Giữ nước, gây sưng ở chân
Huyết áp cao
Các vấn đề về thay đổi tâm trạng, trí nhớ và hành vi và các hiệu ứng tâm lý khác, chẳng hạn như nhầm lẫn hoặc mê sảng
Tăng cân, với chất béo tích tụ ở bụng, mặt và sau gáy
Khi dùng corticosteroid đường uống lâu dài, bạn có thể bị:
Đục thủy tinh thể ở một hoặc cả hai mắt (cataract)
Lượng đường trong máu cao, có thể gây ra hoặc làm nặng thêm bệnh tiểu đường
Tăng nguy cơ nhiễm trùng, đặc biệt bởi là các vi trùng, siêu vi và vi nấm ít khi gây nhiễm trùng cho người bình thường
Xương mỏng (loãng xương) và gãy xương
Ức chế việc sản xuất hormone tuyến thượng thận, có thể dẫn đến một loạt các triệu chứng, bao gồm mệt mỏi nhiều, chán ăn, buồn nôn và yếu bắp thịt
Da mỏng, bầm tím và vết thương chậm lành

*Tác dụng phụ của corticosteroid dạng hít

Khi bạn sử dụng corticosteroid dạng hít, một ít thuốc có thể đọng lại trong miệng và cổ họng thay vì vào phổi. Điều này có thể gây ra:
Nhiễm nấm ở miệng
Khàn tiếng
Nếu bạn súc miệng bằng nước - và nhổ ra chứ đừng nuốt - sau mỗi lần hít thuốc corticosteroid, bạn có thể tránh được khó chịu ở miệng và cổ họng. Một số nhà nghiên cứu đã suy đoán rằng thuốc corticosteroid dạng hít có thể làm chậm tốc độ tăng trưởng ở những trẻ sử dụng chúng cho bệnh hen suyễn.

*Tác dụng phụ của corticosteroid tại chỗ

Corticosteroid tại chỗ có thể gây ra da mỏng, da đỏ vì bị tổn thương, và mụn trứng cá.
*Tác dụng phụ của corticosteroid chích
Corticosteroid chích có thể gây ra tác dụng phụ tạm thời gần vị trí chích thuốc, bao gồm làm mỏng da, mất màu trên da và đau dữ dội - còn được gọi là bùng phát sau khi chích. Các triệu chứng khác có thể bao gồm đỏ bừng mặt, mất ngủ và lượng đường trong máu cao. Các bác sĩ thường giới hạn chích corticosteroid ba hoặc bốn lần mỗi năm, tùy thuộc vào tình huống của từng bệnh nhân.

*Để có được lợi ích cao nhất từ thuốc corticosteroid với ít rủi ro nhất:

Thử dùng liều thấp hơn hoặc dùng thuốc không liên tục. Các dạng corticosteroid mới hơn có nhiều độ mạnh và chiều dài tác dụng khác nhau. Hỏi bác sĩ về việc sử dụng thuốc liều thấp, ngắn hạn hoặc dùng corticosteroid uống cách ngày thay vì hàng ngày.
Chuyển sang corticosteroid không phải dạng uống. Corticosteroid dạng hít cho bệnh hen suyễn, ví dụ, tiếp cận trực tiếp với bề mặt phổi, giảm bớt tác dụng lên phần còn lại của cơ thể và bị ít tác dụng phụ hơn.
Chọn cách sống lành mạnh khi đang trị liệu. Nếu bạn phải dùng thuốc corticosteroid trong một thời gian dài, hãy nói chuyện với bác sĩ về các cách để giảm thiểu tác dụng phụ. Nên ăn uống lành mạnh và tham gia các hoạt động để giúp bạn duy trì cân nặng khỏe mạnh, và tăng cường xương và cơ bắp.
Cân nhắc việc uống thêm calcium và vitamin D. Điều trị bằng corticosteroid dài hạn có thể gây loãng xương. Nên nói chuyện với bác sĩ về việc uống thêm calcium và vitamin D để giúp bảo vệ xương.
Cẩn thận khi ngừng điều trị. Nếu bạn dùng corticosteroid dạng uống trong một thời gian dài, tuyến thượng thận của bạn có thể sản xuất ít hormone tự nhiên hơn. Để cho tuyến thượng thận của bạn có thời gian phục hồi chức năng này, bác sĩ có thể giảm liều dần dần. Nếu giảm liều quá nhanh, tuyến thượng thận có thể không có thời gian để phục hồi và bạn có thể cảm thấy mệt mỏi, đau nhức cơ thể và chóng mặt vì thiếu kích tố.
Đeo vòng đeo tay cảnh báo y tế nếu bạn phải sử dụng corticosteroid trong một thời gian dài.
Kiểm tra thường xuyên. Nếu bạn đang dùng corticosteroid dài hạn, hãy đi khám bác sĩ thường xuyên để kiểm tra tác dụng phụ.

Corticosteroid có thể gây ra một loạt các tác dụng phụ. Nhưng chúng cũng có thể làm giảm viêm, đau và khó chịu của nhiều bệnh và tình trạng khác nhau. Nếu bạn làm việc với bác sĩ để đưa ra lựa chọn giảm thiểu tác dụng phụ, bạn có thể đạt được những lợi ích đáng kể đi đôi với việc giảm nguy cơ bị tác dụng xấu.