Nghề xướng ngôn viên truyền thanh, truyền hình và MC trong cộng đồng người Việt tại quận Cam

Ca sĩ Mỹ Lan là ca sĩ có khả năng hát những ca khúc nhạc trẻ kích động với những bước nhảy điêu luyện, nóng bỏng, nhưng chị cũng rất thích hợp với những nhạc phẩm dân ca, trữ tình Quê Hương như “Lý Ngựa Ô,” “Chiếc Áo Bà Ba”… và trong những chương trình hát từ thiện cho nhà thờ, cho các hội đoàn…. khán giả thường thấy Mỹ Lan và con trai, bé Trần Thiện Anh Chí (là kết quả tình yêu của chị và chồng, cố nhạc sĩ Trần Thiện Thanh (1942-2005)) hát những ca khúc nhạc lính của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh, đã đem lại thích thú và cảm động cho khán giả khi xem phần trình diễn song ca của bé Anh Chí với mẹ. Dù Anh Chí giọng hát còn non nớt nhưng rất rõ ràng, bé vừa hát vừa diễn xuất rất thành thục, đây chính là công dìu dắt của chị Mỹ Lan.
Chị từng tâm sự, “Lúc bé Anh Chí 1 tuổi rưỡi đã thích nghe nhạc của bố, thích xem bố trình diễn, thích mặc đồ lính. Cháu nghe thường đến nỗi thuộc luôn nên hát một cách dễ dàng và đúng nhịp, như bài Người Ở Lại Charlie. Sau khi anh Nhật Trường (Trần Thiện Thanh) mất, Mỹ Lan cho cháu hát nhạc của anh trong các cuộc họp mặt cộng đồng để cháu nuôi dưỡng thiên hướng văn nghệ của ba, cho cháu học nhạc, học đàn piano, học guitar. Tôi muốn cháu biết và hiểu ba cháu đã nghĩ gì, vì sao ba của cháu luôn ngợi ca người lính Việt Nam Cộng Hòa và tha thiết với ước mơ một Việt Nam tự do, dân chủ. Thỉnh thoảng cháu mới đi hát để gây quỹ từ thiện giúp Thương Phế Binh, giúp người nghèo, các chương trình gây quỹ trong cộng đồng... Tôi mong cháu biết thương người, không sống ích kỷ. Mục đích chính của tôi vẫn là lo cho cháu ăn học nên người.”

Xướng ngôn viên truyền hình

Ngoài lĩnh vực ca hát, ca sĩ Mỹ Lan còn được đồng hương biết đến trong vai trò xướng ngôn viên truyền hình. Hiện nay chị đang cộng tác với đài truyền hình SET (57.4) trong các chương trình như “Nhạc Yêu Cầu” (Phát hình vào lúc 3 giờ 30 chiều và 9 giờ 30 tối thứ Hai hằng tuần) Khán giả có thể gửi yêu cầu những bản nhạc yêu thích cho người thân của mình. Mỹ Lan phụ trách phần chọn ca khúc và đọc lời giới thiệu, còn nghệ sĩ Trần Thiện phụ trách phần viết lời dẫn cho bài hát đó.
Chương trình “Chuyện Chúng Mình” Mỹ Lan và xướng ngôn viên Xuân Lan (từng là xướng ngôn viên đọc tin tức đài VHN làm chung với Mỹ Lan trước đây) cùng xuất hiện trong chương trình này. Nguyễn Hạ Sơn là người biên tập nội dung chương trình và quay hình show đó. Show này Mỹ Lan và Xuân Lan xuất hiện cùng bàn về chuyện thời sự, đời sống cộng đồng, tin tức trên thế giới … phát hình vào lúc 3 giờ 30 chiều và 9 giờ 30 tối thứ Ba hằng tuần.
Chương trình “Tình Ca Nhạc Lính” do Mỹ Lan và Xuân Lan xuất hiện, giới thiệu những bài hát ca ngợi, vinh danh người lính VNCH, chương trình này cũng do Nguyễn Hoài Sơn biên tập, phát hình vào lúc 3 giờ 30 chiều và 9 giờ 30 tối thứ Tư hằng tuần.
Chương trình MR. Bób-Vũ TV show là chương trình giải trí vui nhộn, gồm những câu hỏi và phần trả lời dí dỏm. Mỹ Lan trong vai cô Mi xèo, còn nghệ sĩ Trần Thiện trong vai Mr Bób Vũ, là nhân vật một nhà thông thái, anh cũng đảm nhận luôn phần biên soạn những câu hỏi và câu trả lời dí dỏm để Mỹ Lan và anh cùng xuất hiện trong chương trình đem lại tiếng cười cho khán giả, nhưng cũng cung cấp những kiến thức hữu ích. Chương trình được phát hình vào lúc 3 giờ 30 chiều và 9 giờ 30 tối thứ Năm hằng tuần.
Và cuối cùng là chương trình “Mỹ Lan Talk Show” được phát hình vào lúc 3 giờ 30 chiều và 9 giờ 30 tối thứ Sáu hằng tuần, do Mỹ Lan phụ trách, chị thường mời các nghệ sĩ, ca sĩ, những người đóng góp những chương trình thiện nguyện hữu ích cho cộng đồng… lên trò chuyện với khán giả cùng với Mỹ Lan trong chương trình này.
Tâm sự về mình, chị nói, “Mỹ Lan tên thật là Lưu Mỹ Lan. Bố mẹ Mỹ Lan đều là những nghệ sĩ kỳ cựu. Mẹ Mỹ Lan là diễn viên múa Huyền Trang, từng cộng tác với đoàn cải lương Kim Chung từ Hà Nội. Năm 1954, bà theo đoàn vào nam trình diễn và ở lại đây sau Hiệp Định Genève chia đôi đất nước. Bố của Mỹ Lan là nhạc sĩ của đoàn cải lương Kim Chung tên Lưu Huyền. Ông chính là anh ruột của hai vũ sư Lưu Hồng và Lưu Bình và là một tại Sài Gòn. Ngay từ khi còn nhỏ (12 tuổi) mẹ Mỹ Lan đã cho Mỹ Lan cộng tác với ban Tuổi Xanh của Kiều Hạnh để học hát, múa, diễn kịch… và được hai chú là vũ sư Lưu Bình và vũ sư Lưu Hồng dạy múa và khuyến khích đi vào con đường nghệ thuật.
“Từ năm 1976 đã bắt đầu theo hai chú đi múa trong nhiều chương trình văn nghệ và sau đó gia nhập đoàn ca múa nhạc Hương Miền Nam của Nguyễn Hữu Thiết đến năm 1980 Mỹ Lan chính thức đi hát cho đến khi rời Việt Nam vào năm 1988. Hai trong số ba người chị của Mỹ Lan là Mỹ Hoa và Mỹ Phượng cũng là hai vũ công trong đoàn văn nghệ Hoàng Thi Thơ, theo đoàn sang Nhật trình diễn trước biến cố tháng Tư năm 75, bị kẹt lại tại đây. Một thời gian khá dài sau họ mới gặp lại gia đình.”
Sau khi rời Việt Nam, Mỹ Lan sang định cư tại Montreal (Canada) và đã tham dự rất nhiều vào sinh hoạt văn nghệ tại đây. Băng nhạc đầu tiên có tiếng hát của Mỹ Lan được thu thanh tại Mỹ mang tựa đề Tình Thu Mênh Mang do trung tâm Asia phát hành, qua hai nhạc phẩm Thu Ca và Trái Tim Ngây Thơ.
Chỉ một thời gian ngắn sau khi qua Mỹ, Mỹ Lan đã được mời xuất hiện lần đầu tiên trên hai video trong Paris By Night với nhạc phẩm Tình Yêu. Trong thời gian đó Mỹ Lan cũng đã từng cộng tác với vũ trường Chez Moi. Chị cho biết 12 năm sống với Nhật Trường-Trần Thiện Thanh (từ năm 1993 đến khi ông qua đời vì bệnh nan y) chị đã có cuộc hôn nhân hạnh phúc và học hỏi từ chồng rất nhiều điều hay trong nghề nghiệp và đời sống.

Cơ duyên vào nghề xướng ngôn viên

Theo lời Mỹ Lan, chị bắt đầu bước vào nghề xướng ngôn viên là sự dìu dắt của chồng chị, cố nhạc sĩ Trần Thiện Thanh. Chị kể: “khoảng hơn 10 năm trước, anh Nhật Trường (Trần Thiện Thanh) có phụ trách chương trình Việt nhạc hải ngoại trên đài radio Phát Thanh Việt Nam tự do của Nguyễn Hữu Chánh. Khi đó anh biên tập chương trình, còn Mỹ Lan đọc phần giới thiệu bài hát. Đó là bước đầu để Mỹ Lan đến với ngành truyền thông trong vai trò xướng ngôn viên. Anh Nhật Trường chính là người thầy, chỉ dẫn cho Mỹ Lan cách đọc khi thu thanh. Sau khi anh mất (13 tháng 5, 2005) lúc bấy giờ Mỹ Lan rất hụt hẫng và buồn lắm, nên thường tham gia với tư cách một thiện nguyện viên trong các chương trình gây quỹ từ thiện của Gia Đình Bác Ái Phaolo.
Chị Uyển Nguyện đảm nhận vai trò Gia Trưởng Gia Đình Bác Ái Phaolo đã mời Mỹ Lan đọc tin tức giáo hội của gia đình bác ái Phaolô trên đài truyền hình VHN. Khi đó Mỹ Lan cũng chưa có làm gì, nên sẵn lòng giúp không nhận thù lao. Mỹ Lan có đến đài VHN thu thử một vài chương trình để chuẩn bị phát hình. Đọc được vài chương trình thì Tiffany (Là vợ của Bruce Trần- tổng giám đốc đài truyền hình Việt Hải Ngoại TV (VHN-TV) lúc bấy giờ) mời Mỹ Lan đọc tin tức cho đài VHN, vì cả hai vợ chồng Bruce Trần cho biết có xem phần đọc của Mỹ Lan thấy phù hợp cho việc đọc tin tức trên đài, vì lúc đó đài vừa mới thành lập mấy tháng, đang cần tuyển xướng ngôn viên.
Ca sĩ Mỹ Lan cho biết, “Mỹ Lan rất tin vào Thiên Chúa, rõ ràng là Chúa và Đức Mẹ đã dẫn đường cho Mỹ Lan có việc làm. Vì khi anh Nhật Trường mất, Mỹ Lan buồn vì hụt hẫng, cộng thêm lo lắng không biết làm gì thêm để nuôi con, vì đi hát chỉ cũng chỉ thỉnh thoảng cuối tuần thôi, cũng muốn có công việc gì hằng ngày có thu nhập ổn định. Khi Mỹ Lan được nhận vào làm xướng ngôn viên cho đài VHN, thì chương trình tin tức giáo hội của Gia Đình Bác Ái Phaolo bị trục trặc, quyết định ngưng phát hình.
“Qua việc đó, Mỹ Lan nghĩ Gia Đình Bác Ái Phaolo như một cầu nối mà Chúa đã tạo ra cho Mỹ Lan. Giống như Chúa thử thách mình vậy, nếu Mỹ Lan không có bỏ hết lòng thương mến giúp đỡ Gia Đình Bác Ái Phaolo thì Mỹ Lan cũng không có cơ hội được nhận vào làm trong đài VHN. Đó là điều mà Mỹ Lan muốn chia sẻ, ở trên đời này có nhiều thử thách như vậy, nếu Mỹ Lan không mở lòng mình ra giúp cho hội thì mình sẽ không mở được cánh cửa mà Chúa dành cho mình.
“Đó là cơ duyên thứ nhì để Mỹ Lan làm xướng ngôn viên đọc tin tức trên đài VHN. Sau đó đài giao thêm cho Mỹ Lan phụ trách những chương trình như Y Tế Cộng Đồng (thu hình chung với bác sĩ Nguyễn Trần Hoàn, sau đó là bác sĩ Trung Chỉnh), đi thực hiện những chương trình Phóng sự cộng đồng vào cuối tuần trong vai trò phóng viên phỏng vấn đồng hương trong những sinh hoạt cộng đồng…. làm tại VHN khoảng 6, 7 năm, sau đó Mỹ Lan làm tại đài VNA TV 57.3. và hiện nay làm tại đài SET 57.4.”

Kinh nghiệm nghề nghiệp

Nói về kinh nghiệm nghề nghiệp trong vai trò xướng ngôn viên, Mỹ Lan chia sẻ, “Thật ra Mỹ Lan khi đến với công việc xướng ngôn viên, Mỹ Lan chẳng có kinh nghiệm gì cả, anh Nhật Trường như một người thầy của Mỹ Lan, vì trước 1975, anh từng là giám đốc đài Phát Thanh Quân Đội, anh có nhiều kinh nghiệm và từng hướng dẫn cho rất nhiều xướng ngôn viên. Anh đã chỉ dẫn Mỹ Lan rất nhiều khi Mỹ Lan làm xướng ngôn viên chương trình Việt nhạc hải ngoại trên đài radio Phát thanh Việt Nam.
“Mỹ Lan nhớ hoài khi anh nói: khi đọc tin tức, không nên đọc đều đều, sẽ không thu hút được người nghe, mà hãy đọc giống như đang kể chuyện. Khi đọc tin tức, lời dẫn giới thiệu ca khúc… mình phải đọc truyền cảm chứ không phải là máy, phải biết thể hiện sắc thái, người đọc tốt là làm nâng nội dung đó lên.
“Còn khi thực hiện những chương trình phóng sự cộng đồng cho đài truyền hình VHN, Mỹ Lan làm hòan toàn bằng bản năng trời cho, có lẽ vì Mỹ Lan là ca sĩ, từng tiếp xúc với khán giả nhiều chục năm trên sân khấu khi đi hát, nên biết cách trò chuyện gần gũi với khán giả. Mỹ Lan luôn xem mọi người như người thân của mình, nên lúc phỏng vấn, Mỹ Lan luôn tạo cho người mình phỏng vấn thật tự nhiên, gần gũi, để họ không cảm thấy hồi hộp khi thu hình… Mỹ Lan còn có làm một số show quảng cáo giới thiệu sản phẩm. Vì hầu như đài truyền hình nào cũng có show về shopping, hồi trước trong thời gian làm tại VHN, có làm thêm chương trình quảng cáo. Qua đó học thêm được về cách quảng cáo các sản phẩm.
“Tuy nhiên Mỹ Lan vẫn thích làm MC chương trình văn thơ, hoặc phụ trách những chương trình như Y tế cộng đồng, phóng sự cộng đồng… hơn là làm show về quảng cáo, nhưng khi nghỉ đài VHN, Mỹ Lan qua làm đài khác, đài không có đủ kinh phí để thực hiện nhiều chương trình như đài VHN, chỉ nhận Mỹ Lan làm quảng cáo hoặc đọc tin tức thôi, lúc ấy Mỹ Lan rất nhớ những công việc khi xưa. Vì vậy khi được đài SET nhận về làm, Mỹ Lan cám ơn vô cùng. Cám ơn anh Trúc Hồ đã tạo cho Mỹ Lan cơ hội trở lại màn hình với những chương trình Mỹ Lan rất yêu thích.”
Riêng về công việc Mc, Mỹ Lan cho biết khi làm tại đài VHN, chị được ban giám đốc giao cho làm MC một số chương trình ca nhạc thu hình tại đài và nhận lời làm MC cho một số chương trình của hội đoàn, gần đây nhất chị được mời làm MC cho chương trình ca nhạc “hát với nhau” vào tối thứ Bảy cách tuần, cùng ban nhạc The Angels, tại chợ đêm Phước Lộc Thọ trong dịp hè. Chị được mời làm MC tại chợ đêm Phước Lộc Thọ bắt đầu từ hè năm 2014 và năm nay chị tiếp tục công việc này.
Chị tâm sự, “Từ trước đến nay may mắn là Mỹ Lan ít nghe phản hồi của khán giả chê bai Mỹ Lan trong vai trò xướng ngôn viên đọc tin tức, hay thực hiện những chương trình trên đài truyền hình VHN và chương trình trên đài SET. Mỹ Lan chưa từng học qua kỹ thuật gì hết, tự học là chính và nghề dạy nghề.
“Hồi đầu Mỹ Lan mới làm, còn nhiều ngượng ngập, khi xem lại những phần thu hình này, tự học để tránh những lỗi đã phạm. Khán giả phản hồi lại với Mỹ Lan là thích Mỹ Lan tự nhiên, chân tình, không có kiểu cách, nên người được phỏng vấn không bị ngượng ngùng. Những nhược điểm tự Mỹ Lan nhìn thấy lúc mới ra nghề khi làm MC, là hay nói lặp đi lặp lại, hay ặm ờ, không nói trôi chảy. Dần dần Mỹ Lan tránh được những lỗi đó, nói trau chuốt hơn. Cũng có nhiều góp ý của anh chị em, bạn bè thân nói khi Mỹ Lan làm MC, vui quá, nói liếng thoắng, nói nhanh quá, những lúc vậy lần sau Mỹ Lan cố gắng nói chậm lại.”
Chia sẻ thêm về kinh nghiệm, ca sĩ Mỹ Lan cho biết, “Khi làm xướng ngôn viên trên truyền hình trong các chương trình talk show hay chuyện chúng mình… hoặc làm mc trên sân khấu, Mỹ Lan luôn chọn cho mình phong cách sôi nổi, tự nhiên.”
Chị cho rằng để làm công việc này thật tốt cần có giọng nói thực sự cuốn hút, truyền cảm, không nói lắp, nói ngọng. Giọng nói tạo sự tự nhiên, gần gũi, làm không khí chương trình trở nên thân mật và vui vẻ hơn, tuyệt đối chị không bao giờ chọn cách nói cầu kỳ, trịnh trọng.
Chị nói thêm, “Những bạn trẻ gốc Việt nếu yêu thích công việc xướng ngôn viên, mc trên đài truyền hình Việt ngữ thì hãy mạnh dạn luyện tập và tìm đến công việc này nếu có cơ hội.
Lời khuyên của chị là, “Nếu bạn trẻ nào chưa thực sự tự tin về giọng nói và khả năng nói trước đám đông thì tự tập luyện, nên tham gia trong các chương trình thực tế tại lớp, trường, trong sinh hoạt cộng đồng để dạn dĩ khi nói trước đám đông…. Nếu yêu thích và chịu khó học hỏi thì sẽ thành công.”
(bh)