Nguyễn Chí Thiện, nhà thơ tranh đấu cho dân chủ, vừa từ trần

Nhà thơ thường được gọi là “Ngục Sĩ” này sinh ngày 27-2-1939 tại Hà Nội, đi học và sinh sống ở Hà Nội, Hà Nam, Hải Phòng cùng với cha mẹ và một người chị của ông. Ông từng bị cộng sản Bắc Việt giam tù từ năm 1961, vì tội “phản tuyên truyền” bằng những bài thơ phê phán chế độ. Được ra tù trong tháng 11 năm 1964, đến tháng 2 năm 1966 ông lại bị tống giam lần nữa, cho tới đến tháng 7 năm 1977.
Ông đã chép bằng tay tập thơ mang tựa đề “Hoa Địa Ngục”, mà ông cho biết là được chính ông sáng tác trong tù và ghi nhớ thuộc lòng trong đầu óc, trước khi có điều kiện chép ra, vì những người tù của cộng sản không được phép sử dụng bút viết.
Vào tháng 7 năm 1979, thời điểm xảy ra cuộc tiến quân của cộng sản Việt Nam vào đất Cam Bốt và cuộc chiến tranh ngắn ngủi của Trung Cộng đánh vào miền Bắc Việt Nam, ông đem được tác phẩm này lọt vào bên trong Tòa Đại Sứ Anh Quốc tại Hà Nội. Ông đã bị bắt ngay trước cổng tòa đại sứ, bị tống giam thêm 12 năm nữa, bị đối xử khắc nghiệt nhiều nhất so với những đợt bị giam tù trước đó. Từ Tòa Đại Sứ Anh ở Hà Nội, tập thơ “Hoa Địa Ngục” được chuyển tới cho Giáo Sư Patrick Honey, (1925-2005) chuyên gia về lịch sử và ngôn ngữ Việt Nam, lúc ấy đang dạy tại trường đại học University of London. Sau đó thơ ông được phổ biến nhiều ở hải ngoại, được dịch và xuất bản bằng tiếng Anh và tiếng Pháp. Đến năm 1985, ông được trao tặng khiếm diện giải thưởng thơ quốc tế tại Rotterdam.
Từ năm 1981 Tổ Chức Ân Xá Quốc Tế (Amnesty International), tổ chức Theo Dõi Nhân Quyền (Human Rights Watch) và tổ chức nhân quyền Quê Mẹ cùng mở chiến dịch kêu gọi quốc tế can thiệp với nhà cầm quyền cộng sản Việt Nam về trường hợp của ông. Trong thời gian ấy, ông bị giam tại Hỏa Lò, Hà Nội, đến năm 1985 bị biệt giam trong rừng, kiệt lực và gần chết đói. Vào năm 1990 ông được chuyển tới trại tù Ba Sao và được phóng thích trong tháng 10 năm 1991. Đến năm 1995, sau khi được người anh ruột bảo lãnh sang Hoa Kỳ, ông ghi lại và phổ biến tập “Hoa Địa Ngục” thứ nhì, gồm những bài do ông sáng tác và ghi nhớ trong đợt cầm tù lần sau. Giáo Sư Nguyễn Ngọc Bích dịch tác phẩm nay sang Anh ngữ, và xuất bản song ngữ Anh Việt. Cuốn tự truyện bằng Anh ngữ do ông viết đã được trường đại học University of Hawaii xuất bản trong cuốn sách “Beyond Works: Asian Writers on Their Works”.
Vào năm 1998, nhà thơ Nguyễn Chí Thiện được trao giải thưởng của Hội Nhà Văn Quốc Tế. Ông sang Pháp, ở lại đó 3 năm để viết “Hỏa Lò tập truyện”. Tác phẩm này được dịch sang Anh ngữ, do trường đại học Yale University xuất bản vào năm 2007.
Ông cư ngụ ở Quận Cam, California, từ năm 2004, phải vật lộn với những di họa bệnh tật từ 27 năm tù ngục, nhưng vẫn đi nhiều nơi để nói chuyện tranh đấu cho nền dân chủ tại Việt Nam.
Nhà thơ độc thân, một thời “Người xưa ngẩng đầu nhìn trăng sáng / Rồi cúi đầu thương nhớ cố hương”, nay đã vĩnh viễn ra đi.

Chương trình tang lễ
Theo tin tức nhận được, chương trình tang lễ tiễn đưa ông Thomas More Nguyễn Chí Thiện sẽ diễn ra vào cuối tuần này.
Ngày Thứ Sáu, 5-10-2012, chương trình thăm viếng dự trù từ 12 giờ trưa đến chiều.
Thứ Bảy, 6-10, thánh lễ cầu nguyện cho linh hồn Thomas More Nguyễn Chí Thiện dự định được cử hành tại nhà thờ Đức Mẹ La Vang ở Santa Ana lúc 8 giờ sáng. Sau đó, linh cữu sẽ được hỏa táng.
Xin xem Cáo Phó - (VĐ)