Tanh mùi tranh cử

Bài NGUYỄN ĐẠT THỊNH

Hôm thứ Ba, 7/30/2019, hai phái đoàn Mỹ và Trung Quốc trở lại bàn thương thuyết tại Thượng Hải, để thảo luận tiếp về tương quan thương mại giữa Mỹ và Tầu.

Khó khăn lớn nhất là tính trái ngược giữa quan niệm tư doanh của Mỹ, và quốc doanh của Tầu -(mọi doanh nghiệp Tầu đều là của nhân dân, của nhà nước, không doanh nghiệp nào có tư nhân làm chủ).
Người Mỹ lập luận là doanh nhân Mỹ chỉ có thể tranh thương với doanh nhân Tầu, chứ không tranh thương với chính phủ Tầu -loại chủ nhân ông có nhiều tài lực, nhân lực và quyền lực hơn họ.

Mỹ có lý của Mỹ, tuy nhiên đòi Trung Quốc - nước cộng sản lớn nhất trong những nước cộng sản còn lại- thay đổi nguyên tắc vô sản của họ quả không phải là dễ.

Trong một cuộc phỏng vấn của tờ The Financial Times, ông Richard Trumka, Chủ Tịch Nghiệp Đoàn A.F.L.-C.I.O., tuyên bố là ông ta không chấp nhận việc hàng Tầu bán vào thị trường Mỹ được trợ giá để chèn ép hàng Mỹ.

Nếu tổng thống cũng đòi hỏi như vậy, thì cuộc thảo luận tại Thượng Hải đã thất bại rồi, mặc dù tối thứ Hai, 29 tháng Bảy, 2019, hai phái đoàn Tầu và Mỹ còn cụng ly, ăn tiệc.

Tổng thống sốt ruột, cho là người Tầu đang câu giờ, bàn cãi cù nhầy, chờ 16 tháng nữa, ông thất cử, họ sẽ dễ dàng hơn trong việc thương thuyết với một tân tổng thống Dân Chủ.

Trump nói, “Tôi nghĩ vấn đề khó nhất trong việc thương lượng với người Tầu là chủ trương cù nhầy của họ. Họ mong tôi thất cử -việc không thể xảy ra- để họ thương thuyết với những người như Elizabeth Warren, hoặc anh chàng ngái ngủ Sleepy Joe Biden, hoặc bất cứ ai trong đám đó, hầu họ có thể tiếp tục gian lận như họ đã gian lận trong suốt 30 năm vừa rồi.”

Câu Trump nhận định nặng mùi vận động tranh cử, nhưng ông vẫn cứ nói, mà không nói lên sự thật là ông sốt ruột về việc người Tầu chưa mua hàng triệu tấn nông phẩm của Mỹ như ông đã hứa với nhà nông Mỹ là ông sẽ bảo người Tầu mua.

Nguồn gốc của cuộc đàm phán ngoại thương đang diễn ra, là hội nghị Osaka hôm 27 tháng Sáu vừa rồi, tạo cơ hội cho hai vị lãnh đạo quốc gia Mỹ, Hoa gặp nhau thảo luận, và đồng ý tái tục thương thuyết về vấn đề xuất và nhập cảng giữa hai nước.

Sau cuộc gặp gỡ đó, Trump tuyên bố là ông đồng ý trì hoãn việc đóng thuế nhập cảng lô hàng Tầu trị giá $300 tỉ, và cho phép xí nghiệp Mỹ bán sản phẩm điện tử cho hãng Huawei của Tầu; Trump tuyên bố thêm là -để đổi lại hai điều nhân nhượng đó, Tầu sẽ mua một số lượng khổng lồ nông phẩm và thực phẩm Mỹ.

Trump còn hứa, nông gia Mỹ sẽ là những người thoải mái thụ hưởng. Dĩ nhiên, nông gia tin tổng thống, nhất là sau thành tích năm vừa rồi, tổng thống đã mua hàng chục tỉ mỹ kim nông phẩm mà họ không bán được cho Trung Quốc.

Hôm Chủ Nhật, 7/28/2019, truyền thông Trung Quốc loan báo “hàng tỉ tấn đậu nành” Mỹ đã xuống tầu để được chở sang Tầu làm tương, làm chao và làm đậu hũ; truyền thông Mỹ đăng lại tin đó khiến nông dân Mỹ reo mừng, và khiến tổng thống giận tím gan, vì bản tin thất thiệt đó chỉ hâm nóng lời hứa của tổng thống với nông gia.
Ông viết tweet phân trần:

China is doing very badly, worst year in 27 - was supposed to start buying our agricultural product now - no signs that they are doing so. That is the problem with China, they just don't come through. Our Economy has become MUCH larger than the Chinese Economy is last 3 years....

Dịch:

Tầu hành xử quá tệ -tệ nhất trong 27 năm (?)- đáng lẽ họ đã phải bắt đầu mua nông phẩm của Mỹ, mà chẳng thấy họ mua. Làm ăn với Tầu là trục trặc, họ hứa đó rồi bỏ đó. Tuy nhiên nền kinh tế của chúng ta đã trở thành LỚN MẠNH HƠN kinh tế Tầu rất nhiều, trong 3 năm vừa rồi.

Truyền thông Mỹ cho là tổng thống kể công trong việc làm suy yếu nền kinh tế Tầu bằng cách đánh thuế nặng trên sản phẩm Tầu nhập cảnh vào Mỹ. Hy vọng luận điệu giận dữ chỉ trích của Trump sẽ làm cho Trung Quốc khiếp sợ mà thay đổi thái độ ầu ơ, bàn sơ, luận cuội.
Tuy nhiên ông vẫn giữ phong độ một con buôn lõi đời, vẫn nói thách, nói giá, "Trung Quốc thèm bằng chết, thèm tôi ký với họ một thương ước; họ thèm mặc họ, nhưng người quyết định ký hay không ký vẫn là tôi. Họ sẵn sàng nhượng bộ, nhưng tôi có nhận những nhượng bộ đó hay không lại là chuyện khác."
Thái độ làm cao của Trump, được cô phát ngôn viên Hua Chunying thuộc bộ ngoại giao Trung Quốc đánh giá bằng ba chữ “capricious, arrogant and selfish” (Ma mãnh, kiêu ngạo và ích kỷ).


Phát ngôn viên Hua Chunying thuộc Bộ Ngoại Giao Trung Quốc. (Getty Images)

Gần đây, có một câu khẩu hiệu trở thành phổ biến ở Trung Quốc: “Đừng bắt chước những việc làm của người Mỹ.” Tôi không hiểu tại sao người ta lại nói như vậy.
Riêng người viết bài báo này cũng thắc mắc với câu ông Trump nói “Họ mong tôi thất cử -việc không thể xảy ra- để họ thương thuyết với những người như Elizabeth Warren, hoặc anh chàng ngái ngủ Sleepy Joe Biden, hoặc bất cứ ai trong đám đó, ... "

Tôi không hiểu vin vào điều gì, vào yếu tố nào mà Trump dám nói việc ông thất cử là “điều không thể xảy ra”?
Tuy nhiên, tôi mong ông ý thức được mọi hệ lụy của việc ông thất cử; nêu lên điều đó, tôi nghĩ đến vợ chồng cô Ivanda Trump và những việc họ đang làm tại Saudi Arabia.