Thay bố thắng (kỳ 5)

Hao Smith/Viễn Đông




Đây là bài thứ 5 và cũng là bài chót trong “công cuộc” thay bố thắng. Bạn đã đi vào trong “nội cung” và nhìn thấy hết cấu trúc của thắng trong bánh xe: Nào là đĩa thắng, nào là Caliper, và bên trong là bố thắng. Hiện giờ, Caliper đã được tháo ra, chỉ còn lại cái ngàm (bracket) bám lại trên đĩa thắng. Bố thắng cũ mòn vẹt cũng đã được tháo ra từ trong cái bracket này. Piston nhô lên trong Caliper đã được ép xuống. Công việc còn lại là lắp bố thắng mới, và lau chùi, dọn dẹp các bộ phận chung quanh.
Sau đây là tuần tự các công việc cần làm:
1. Gỡ Bracket: Đây là một công đoạn mà thợ sửa xe có thể không làm. Nhưng người chủ xe, tự làm công việc bảo trì sửa chữa, nên gỡ cái bracket này ra để clean up. Bracket hiện được gắn vào Disk bằng 2 con bù long, có tán lớn (nut) và long đền (washer). Tuần tự tháo tán, và mở bù loong bằng chìa khóa thích hợp, chúng ta lôi được cái Bracket ra, và thấy rằng nó tích lũy đầy bụi rác.
2. Rửa Bracket: Bụi bặm đóng ở đây nhiều quá sẽ gây trở ngại cho chuyển động ra vào của bố. Dùng một loại dung dịch đặc chế (brake cleaner) để rửa sạch bracket, nhất là các khe rãnh, và các bù long, con tán và long đền.
3. Kiểm tra Disk (đĩa thắng): Đĩa thắng chính là cái mặt phẳng bị bố thắng ép xuống ở 2 bên. Ngay cả khi chưa gỡ bánh xe ra, chúng ta cũng có thể nhìn xuyên qua các khe hở trên niềng bánh và thấy mặt đĩa (disk) thắng bóng láng ở bên trong. Bây giờ, gỡ bánh xe ra rồi, chúng ta có cơ hội kiểm tra kỹ càng hơn: Mặt đĩa phải nhẵn đều, và không được cong. Tuy nhiên, trong quá trình làm việc, mặt đĩa bị ép quá nhiều nên có thể hao mòn, bị trầy, hoặc bị cong. Nhất là khi bố thắng đã mòn vẹt mà chủ xe chưa chịu thay, thì miếng kim loại giữ bố sẽ cà lên mặt đĩa, gây nhiều tổn hại. Nếu nhận thấy mặt đĩa có nhiều rãnh sâu – nguyên nhân khiến xe “rùng mình” mỗi khi đạp thắng - thì đó là lúc phải thay luôn đĩa. Trong một bài khác, chúng ta sẽ nói về việc thay đĩa. Lúc này, hãy giả sử như đĩa vẫn còn tốt để khỏi phải phân tâm.
4. Lắp bracket trở về với Disk: Trước khi lắp, chúng ta nên dùng mỡ (brake grease hoặc brake lubricant) để bôi trơn trục xoay (pivoting pin). Sau đó, lắp bracket vào đĩa thắng với 2 bù loong đã tháo ra lúc trước. Kiểm tra xem chúng đã khớp vào đúng vị trí chưa trước khi xoáy chặt.
5. Lắp Pad mới vào Bracket: Nên nhớ rằng Pad được lắp vào Bracket chứ không phải vào Caliper. Có 2 Pad khác nhau, Pad-trong áp vào mặt trong disk và Pad-ngoài áp vào mặt ngoài. Xem hướng dẫn có ghi trên vỏ hộp của Bracket mới. Nhớ lại khi tháo Bố cũ, chúng ta chỉ việc “trượt” nó ra khỏi Bracket, nay lắp vào cũng như vậy. Khi mua bộ Bố mới, bạn sẽ được cung cấp 2 cái khớp (clip) mới theo Bố. Gỡ khớp cũ ra, và gắn khớp vào 2 đầu Bracket trước (hình 1) bôi chút mỡ vào đầu khớp (hình 2), rồi dùng tay ấn vào “khớp” ở 2 đầu Bracket (hình 3). Nếu Bố chưa khít hẳn, có thể dùng búa cao su (Rubber Mallet) để nện thêm vài búa cho chắc ăn. Sau cùng dùng giẻ để lau sạch bụi rác bám chung quanh Bố trước khi lắp Caliper. Có thể nhúng giẻ trong nước rửa thắng (brake cleaner solution) để lau.
6. Lắp Caliper: Caliper được móc vào bracket bằng một bù loong ở một đầu và trục xoay ở đầu kia. Đầu móc vào trục xoay được bảo vệ bằng một ống cao su rỗng, gọi là Rubber Boot. Kiểm tra Rubber Boot, xem có xoắn hoặc thủng chỗ nào không, có di chuyển linh động không. Trước hết, lắp Caliper vào trục xoay. Sau đó, hạ đầu Caliper còn lại xuống, khít với lỗ để xoáy bù long (hình 4). Kiểm tra bù loong, chúng ta có thể nhận thấy một lớp sáp bao quanh các đường răng, đây là chất Anti-seize được dùng để chống hoen rỉ, giúp dễ tháo gỡ về sau. Đặt bù loong vào vị trí, và xoáy chặt. Tuy nhiên, Caliper vẫn có thể nhúc nhích từ trước ra sau một cách tương đối dễ dàng.
7. Lắp bánh trở lại: Đến đây thì mọi sự coi như đã hoàn tất. Chúng ta có thể lắp bánh trở lại. Xoáy bù loong bằng tay cho bánh dính vào trục trước đã. Rồi hạ xe xuống khỏi đế kích (jack stand), và dùng chìa khóa để vặn chặt các bù loong. Vặn bù loong theo thứ tự các cánh trên hình ngôi sao (star pattern), nghĩa là vặn bên này một chút, rồi vặn bên đối nghịch một chút, cứ như vậy cho đến khi tất cả các bù loong đều chặt đều như nhau.
Kiểm tra lần cuối: Vào phòng lái, đạp thử một vài đạp trên bàn thắng để nghe ngóng xem thế nào, bàn thắng xuống có vững vàng không. Cần phải đạp thắng dăm bảy lần để các bộ phận trong hệ thống mới có thể khớp với nhau trong vị trí chính xác. Như vậy là xong được một bánh, và tiến sang bánh thứ 2 trên cùng một trục. Vạn sự khởi đầu nan, thay bố thắng ở bánh thứ 2 chắc sẽ dễ hơn nhiều.
Là người thích tự mình làm lấy, Hao Smith tin rằng bạn sẽ cảm thấy hào hứng trong tiến trình khám phá và bảo trì cho xe mình. Nhưng nếu không tiện làm và phải ra thuê thợ, bạn cũng sẽ hiểu những gì mà người thợ làm cho mình trong việc thay bố thắng.

Haosmith@yahoo.com

Viendongdaily.com và tác giả giữ bản quyền bài trên trang này. Xin đừng trích đăng dưới bất cứ hình thức nào.