TT Obama đổi tên núi McKinley trở lại Denali

ANCHORAGE - Vào cuối tuần qua Tổng Thống Barack Obama đã làm một điều mà hiếm có những vị tổng thống khác trước ông từng làm hoặc dám làm. Đó là đổi tên một địa danh từng được đặt theo tên của một cố tổng thống Mỹ và phục hồi một tên khác mà thổ dân Alaska từng gọi ngọn núi này và vẫn gọi cho đến ngày nay.
Trước khi bay đến tiểu bang Alaska để vận động cho chính sách đối phó hiện tượng thay đổi khí hậu, ông Obama đã ký một sắc lệnh đổi tên núi Mt. McKinley trở lại tên Denali. Quyết định của ông không dễ dàng vì Mt. McKinley đã quá quen thuộc đối với nhiều người Mỹ và trong giới du lịch cũng như những người leo núi thể thao.
Tổng Thống Obama đến Alaska hôm thứ Hai để bắt đầu một chuyến công du dài ba ngày, nhằm cho thấy hậu quả của hiện tượng thay đổi khí hậu toàn cầu đang khiến cho một số địa phương dọc theo bờ biển Alaska đã bị chìm dưới nước biển, những nơi khác đã ấm hơn bình thường, đưa đến tình trạng băng đá tan chảy nhanh hơn sự tiên đoán trước đây.
Với thời gian làm việc tại Tòa Bạch Ốc chỉ còn 16 tháng, ông Obama muốn vận động sự ủng hộ dành cho các chính sách mới rất khắt khe nhằm kiểm soát khí thải carbon từ các xưởng sản xuất nhiên liệu và năng lượng. Ông cũng hy vọng đạt được một thỏa thuận quốc tế về khí hậu trước cuối năm nay, để tạo thành tích về vấn đề này trong sự nghiệp chính trị của ông. Alaska đang gặp những hậu quả của sự thay đổi thời tiết, nên ông muốn đưa vấn đề khí hậu trong chuyến thăm tiểu bang nằm gần Bắc Cực.
Thế nhưng trước khi rời Hoa Thịnh Đốn, Tổng Thống Obama gây tranh luận từ phía Cộng Hòa và từ tiểu bang Ohio khi ông quyết định đổi tên đỉnh núi Mt. McKinney thành Denali.
Cũng vì nhằm tránh sự tranh cãi có thể ảnh hưởng đến kết quả bầu cử mà trước đây ông Obama đã tránh đề tài đổi tên ngọn núi nổi tiếng. Nay, vì không còn vướng bận với chuyện tái tranh cử, ông Obama mới thông báo quyết định đổi tên ngọn núi cao nhất trên toàn nước Mỹ.
Cách đây một thế kỷ, núi Mount McKinley được đặt tên để vinh danh Tổng Thống William McKinley. Ông là một đảng viên Cộng Hòa, quê quán ở tiểu bang Ohio, bị ám sát năm 1901. Từ này Mt McKinley sẽ được gọi là Denali, có nghĩa là “ngọn núi cao” trong ngôn ngữ của thổ dân Athabascan ở Alaska.
Việc đổi tên này bắt nguồn từ cuộc tranh cử của ông Obama vào năm 2008, khi ông hứa sẽ cải thiện quan hệ với những thổ dân đa đỏ tại Mỹ, một thành phần cử tri chủ chốt của đảng Dân Chủ. Trong nhiều năm, các bộ tộc Alaska ủng hộ việc phục hồi tên cũ Denali mà đặt cho Mount McKinley. Nhưng dân chúng Ohio phản đối, nói rằng đó sẽ là một sự xúc phạm đến di sản chính trị của ông McKinley. Cử tri tại Ohio từng giúp ông Obama đắc cử tổng thống trong năm 2008 và năm 2012. Thế nên việc phục hồi tên núi là một đề tài rất tế nhị mà ông đã tránh né trong mấy năm qua
Đến hôm Chủ Nhật vừa qua, Tổng Thống Obama chấp thuận việc đổi tên, chính thức tái công nhận “cương vị thiêng liêng của Denali cho các thế hệ của thổ dân Alaska,” theo Tòa Bạch Ốc cho biết.
Ohio là một tiểu bang trung lập, không nghiêng về phía đảng nào cả. Khi biết tên Denali đã được phục hồi, ngay lập tức các đảng viên Cộng Hòa ở Ohio liền lên tiếng đả kích.
Chủ Tịch Hạ Viện John Boehner tuyên bố, “Tôi hết sức thất vọng về quyết định này.” Ông Boehner nêu ra công lao phục vụ của ông McKinley trong cuộc nội chiến Hoa Kỳ, trong Quốc Hội, với tư cách là thống đốc của Ohio và là tổng thống thứ 25 của Hoa Kỳ.
Nghị Sĩ Rob Portman từ Ohio tố cáo Tổng Thống Obama “đi vòng sau lưng Quốc Hội” với quyết định đổi tên. Nhưng dường như ông Portman cũng đành phải chấp nhận việc đổi tên, chỉ lên tiếng bày tỏ sự chống đối của một số người Ohio.
Nghị Sĩ Portman nói, “Bây giờ tôi kêu gọi chính phủ làm việc với tôi để tìm những cách thức thay thế, nhằm bảo tồn di sản của McKinley ở một nơi khác, trong công viên quốc gia từng mang tên ông.”
Thống Đốc John Kasich của Ohio, người đang chạy đua để được đảng Cộng Hòa đề cử ra tranh cử tổng thống, cũng nói rằng ông Obama đã có hành động vượt quá thẩm quyền của ông.