Vài điều nên biết về ung thư phổi

BS Nguyễn Thị Nhuận

Ung thư phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong do ung thư ở Hoa Kỳ, ở cả nam và nữ. Ung thư phổi giết nhiều người mỗi năm hơn so với ung thư ruột kết, tuyến tiền liệt, buồng trứng và vú kết hợp. Có thể nói trong chúng ta, không ai chưa từng quen hay nghe về một người bị ung thư phổi.

Ung thư phổi là một loại ung thư bắt đầu từ phổi. Phổi là hai cơ quan xốp trong ngực, lấy oxygen trong không khí bạn hít vào và phóng ra carbon dioxide khi bạn thở ra.

Những người hút thuốc có nguy cơ mắc ung thư phổi cao nhất, mặc dù ung thư phổi cũng có thể xảy ra ở những người chưa bao giờ hút thuốc. Nguy cơ ung thư phổi tăng theo thời gian và số lượng thuốc lá bạn đã hút. Nếu bạn bỏ hút thuốc, ngay cả sau khi đã hút thuốc trong nhiều năm, bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ phát triển ung thư phổi.

Triệu chứng

Ung thư phổi thường không có dấu hiệu và triệu chứng khi ở giai đoạn sớm. Các dấu hiệu và triệu chứng của ung thư phổi thường chỉ xảy ra khi bệnh đã tiến triển.
Chúng có thể bao gồm
Một cơn ho mới có và kéo dài không hết
Ho ra máu, dù chỉ một lượng nhỏ
Khó thở
Đau ngực
Khàn tiếng
Giảm cân không do cố gắng
Đau xương
Đau đầu

Nên lấy hẹn với bác sĩ nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng dai dẳng nào làm bạn lo lắng. Nếu bạn hút thuốc và không thể bỏ thuốc, hãy hẹn gặp bác sĩ. Bác sĩ có thể đề nghị những cách để bỏ hút thuốc, chẳng hạn như tư vấn, thuốc men và các sản phẩm thay thế nicotine.

Nguyên nhân

Hút thuốc gây ra phần lớn bệnh ung thư phổi - cả ở người hút thuốc và người tiếp xúc với khói thuốc lá. Nhưng ung thư phổi cũng xảy ra ở những người không bao giờ hút thuốc và ở những người không bao giờ tiếp xúc lâu với khói thuốc. Trong những trường hợp này, không có nguyên nhân rõ ràng.
Hút thuốc lá gây ung thư phổi như thế nào?
Các bác sĩ tin rằng hút thuốc gây ung thư phổi bằng cách làm hư các tế bào lót phổi. Khi bạn hít khói thuốc lá chứa đầy các chất gây ung thư vào phổi, những thay đổi trong mô phổi bắt đầu gần như ngay lập tức. Lúc đầu cơ thể bạn có thể sửa chữa những hư hỏng này. Nhưng với mỗi lần tiếp xúc kế tiếp, các tế bào bình thường lót phổi ngày càng bị hư hại. Theo thời gian, thiệt hại khiến các tế bào hoạt động bất thường và cuối cùng ung thư có thể phát triển.

Các loại ung thư phổi

Các bác sĩ chia ung thư phổi thành hai loại chính dựa trên sự xuất hiện của các tế bào ung thư phổi dưới kính hiển vi. Quyết định điều trị sẽ dựa vào việc bạn đang có loại ung thư phổi nào.
Hai loại ung thư phổi nói chung bao gồm:
Ung thư phổi tế bào nhỏ. Xảy ra hầu như chỉ ở những người hút thuốc nặng và ít gặp hơn ung thư phổi không phải tế bào nhỏ.
Ung thư phổi không phải tế bào nhỏ. Là tên đặt chung cho một số ung thư phổi gần giống nhau. Ung thư phổi không phải tế bào nhỏ bao gồm ung thư biểu mô tế bào vẩy, ung thư biểu mô tuyến và ung thư biểu mô tế bào lớn.

Các yếu tố rủi ro

Một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ ung thư phổi. Vài yếu tố có thể được kiểm soát, ví dụ, bằng cách bỏ hút thuốc. Và các yếu tố khác không kiểm soát được, chẳng hạn như bệnh sử gia đình.
Các yếu tố nguy cơ ung thư phổi bao gồm:
Hút thuốc. Nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi của bạn tăng theo số lượng thuốc lá bạn hút mỗi ngày và số năm bạn đã hút thuốc. Bỏ thuốc ở mọi lứa tuổi có thể làm giảm đáng kể nguy cơ phát triển ung thư phổi.
Tiếp xúc với khói thuốc lá. Ngay cả khi bạn không hút thuốc, nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi vẫn tăng nếu bạn tiếp xúc với khói thuốc lá.
Tiếp xúc với khí radon. Radon được tạo ra bởi sự phân hủy tự nhiên của uranium trong đất, đá và nước, cuối cùng trở thành một phần của không khí bạn hít thở. Mức radon không an toàn có thể tích lũy trong bất kỳ tòa nhà nào, kể cả nhà bình thường.
Tiếp xúc với asbestos và các chất gây ung thư khác. Tiếp xúc tại nơi làm việc với abestos và các chất gây ung thư khác - như arsenic, chromium và nikel - cũng có thể làm tăng nguy cơ phát triển ung thư phổi, đặc biệt nếu bạn là người hút thuốc.
Tiền sử gia đình bị ung thư phổi. Những người có cha mẹ, anh chị em hoặc con bị ung thư phổi có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.

Biến chứng

Ung thư phổi có thể gây ra các biến chứng, chẳng hạn như:
Khó thở. Những người bị ung thư phổi có thể bị khó thở nếu ung thư phát triển chặn đường thở chính. Ung thư phổi cũng có thể khiến chất lỏng tích tụ xung quanh phổi, khiến phổi khó nở rộng hơn khi bạn hít vào, gây khó thở.

Ho ra máu. Ung thư phổi có thể gây chảy máu đường thở, có thể khiến bạn ho ra máu. Đôi khi chảy máu có thể trở nên nghiêm trọng.

Đau đớn. Ung thư phổi tiến triển lan đến niêm mạc phổi hoặc đến một khu vực khác của cơ thể, chẳng hạn như xương, có thể gây đau. Hãy cho bác sĩ biết nếu bạn cảm thấy đau, vì có nhiều phương pháp điều trị để kiểm soát cơn đau.

Chất lỏng trong ngực (tràn dịch màng phổi). Ung thư phổi có thể khiến chất lỏng tích tụ trong khoảng không gian bao quanh phổi trong lồng ngực. Chất lỏng tích tụ trong ngực có thể gây khó thở. Có phương pháp điều trị để rút chất lỏng từ ngực của bạn và giảm nguy cơ tràn dịch màng phổi sẽ xảy ra lần nữa.
Ung thư lan sang các bộ phận khác của cơ thể (di căn). Ung thư phổi thường lan (di căn) đến các bộ phận khác của cơ thể, chẳng hạn như não và xương. Ung thư lan rộng có thể gây đau, buồn nôn, đau đầu hoặc các dấu hiệu và triệu chứng khác tùy thuộc vào cơ quan bị ảnh hưởng. Một khi ung thư phổi đã lan ra ngoài phổi, thường không thể chữa khỏi nhưng có phương pháp để giảm các dấu hiệu và triệu chứng và để giúp bạn sống lâu hơn.

Phòng ngừa

Không có cách nào chắc chắn để ngăn ngừa ung thư phổi, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ nếu bạn:
Đừng hút thuốc. Nếu bạn chưa bao giờ hút thuốc, đừng bắt đầu. Nói chuyện với con bạn về việc không hút thuốc để chúng có thể hiểu cách tránh yếu tố nguy cơ chính gây ung thư phổi này. Bắt đầu trò chuyện về sự nguy hiểm của việc hút thuốc với con bạn sớm để chúng biết cách phản ứng với áp lực từ bạn bè.
Bỏ thuốc lá. Ngừng hút thuốc ngay bây giờ. Bỏ thuốc lá làm giảm nguy cơ ung thư phổi, ngay cả khi bạn đã hút thuốc trong nhiều năm. Nói chuyện với bác sĩ của bạn về các cách bỏ thuốc và các hỗ trợ cai thuốc lá giúp bạn bỏ thuốc lá. Các lựa chọn bao gồm các sản phẩm thay thế nicotine, thuốc và các nhóm hỗ trợ.
Tránh hút thuốc thụ động. Nếu bạn sống hoặc làm việc với người hút thuốc, hãy nhắc họ bỏ thuốc lá. Ít nhất, hãy yêu cầu họ hút thuốc bên ngoài. Tránh các khu vực nơi mọi người hút thuốc, chẳng hạn như quán bar và nhà hàng, và tìm kiếm các chỗ không khói thuốc.

Kiểm tra radon trong nhà, đặc biệt nếu bạn sống ở khu vực mà radon được biết là một vấn đề. Mức radon cao có thể được khắc phục để làm cho ngôi nhà của bạn an toàn hơn. Để biết thông tin về xét nghiệm radon, liên lạc với bộ y tế công cộng địa phương hoặc một chương địa phương của Hiệp Hội Phổi Hoa Kỳ.
Tránh các chất gây ung thư tại nơi làm việc. Hãy thận trọng để bảo vệ bản thân khỏi tiếp xúc với hóa chất độc hại tại nơi làm việc. Thực hiện theo các biện pháp phòng ngừa của chủ nhân đưa ra. Chẳng hạn, nếu bạn được cho mặt nạ bảo vệ, hãy luôn đeo nó. Hãy hỏi bác sĩ của bạn những gì bạn có thể làm nhiều hơn để bảo vệ bản thân tại nơi làm việc. Nguy cơ tổn thương phổi do các chất gây ung thư tại nơi làm việc tăng lên nếu bạn hút thuốc.
Ăn uống lành mạnh - ăn đầy đủ trái cây và rau quả. Vitamin và chất dinh dưỡng có nguồn gốc từ thực phẩm là tốt nhất. Tránh dùng vitamin liều lớn ở dạng thuốc viên, vì chúng có thể gây hại. Chẳng hạn, các nhà nghiên cứu hy vọng làm giảm nguy cơ ung thư phổi ở những người nghiện thuốc lá nặng đã cho họ uống thêm beta carotene. Kết quả cho thấy các chất bổ uống thêm này thực sự lại làm tăng nguy cơ ung thư ở những người hút thuốc.
Tập thể dục vào hầu hết các ngày trong tuần. Nếu bạn không tập thể dục thường xuyên, hãy bắt đầu từ từ. Cố gắng tập thể dục hầu hết các ngày trong tuần.