Nhạc níu quê hương

Bài TRẦN THỊ VĨNH-TƯỜNG

Giữa màu sắc, mùi vị, món ăn, âm nhạc... thì âm nhạc đánh thức lòng hoài hương nhạy nhất. Ngành tâm lý khám phá rằng nhạc nghe từ tuổi teen sẽ ở lại mãi trong tâm hồn dù khi tuổi đời gấp ba gấp năm lần 15. Cái tuổi mà nhạc sĩ Hoàng Trọng viết:

“Gió càng về biến cánh chim bay
Hoa càng được nắng tưới ngày ngày
Ta thấy lòng càng phơi phới
Không e rằng đời phai
Tin xuân còn tươi sáng hoài”.

Một tối đẹp trời tháng Bảy tuần trước chợt xảy chân lạc vào nhóm Tiếng Xưa tập dượt cho buổi trình diễn “Còn Mãi Với Thời Gian” ngày 4 tháng 8, 2019, chứng kiến điều thần kỳ từ lâu vắng bóng: âm nhạc từ những giọng hát ấy nếu không dậy được bay thì cũng dậy nghe hát. Nghe lại lòng mình đã biến tan chưa hay vẫn giữ làn hơi ấm của quê hương tươi thắm ấy.
Nghiêng người lắng nghe, quê hương đẹp như tuổi 15.

“Rồi kề vai ta ngắm.
Muôn chim tung bay nhịp nhàng
Muôn hoa chen nhau thành hàng
Để biết quê nhà huy hoàng”.

Hai lần 15 tuổi, ra đi nối giấc mộng dài

“Từ đồng xanh ra đi biên giới
Bụi trường chinh bạc vai áo tơi
Xuân đã mang hương trời
Ta quyết đem hương đời
Để đây đó thấy mùa nắng tươi”

Nhưng khoan! Không một dân tộc nào chỉ trong một trăm năm lặp lại nhiều phân ly sinh tử như người Việt. Cũng nghệ sĩ Việt, chưa đến 100 năm tân nhạc đã biến khuôn nhạc thành giòng sông định mệnh Việt nổi trôi. Ra đi, hội tụ rồi phân ly, nhạc sĩ hễ hoàn hồn là viết về nỗi thương nhớ oan khiên bốc tận trời, Đan Thọ - Xuân Tiên, Vũ Thành, Cung Tiến, Phạm Duy, Văn Phụng, Khánh Băng, Từ Công Phụng, Hoàng Thi Thơ, Nguyễn Văn Đông... thảy đều tê tái đắm say

“Người đi tóc xanh vương màu chiến trường
Chiều ấy mắt em vương buồn luyến thương
Chiều ấy nói qua làn gió đợi chờ
Anh về cầu ngàn hàn nối nhịp xưa”.

“Còn Mãi Với Thời Gian”, Kim Tước, Bùi Thiện, Vũ Anh, Hoàng Hương, Hồng Tước, Vương Lan, Thu Vân, Ái Phuơng... đã làm hơn công việc của ca sĩ, hát như những người tự do không hận thù, lấy cái đẹp của tình này gột rửa cái tàn nhẫn trong tâm khác, lấy ước mơ riêng mình làm ước mơ chung

“Chiều tà mây bay bao la gió cuốn
Chiều ơi xa vắng.... tiếng chim gọi đàn ...
Thầm mơ ước mong ngày mai sáng tươi
Ðàn vang tiếng ca hồi hương”

Ngọt ngào như ly nước mía. Thính giả ríu rít soi bóng thấy giấc mơ long lanh dưới đáy. Cái ly bé nhỏ chốc lát thành cái biển cho người ta mang cả khối sầu ly hương trút xuống vì quê hương gần quá!

“Ước mong sẽ quay về
Chốn quê cũ xa vời
Niềm thương bao la qua năm tháng
Hát khúc hồi hương”



Nhạc Việt lạ lắm, cả nhạc lẫn lời làm ở đâu thời nào người Việt cũng nhận ra nhau dù cách nhau ba lần 15 tuổi. Có lẽ vì thế mà Việt Nam Minh Châu Trời Đông của Hùng Lân đoạt giải nhất kỳ thi Âm Nhạc Toàn Quốc năm 1944

“Máu ai còn vương cỏ hoạ
Giục đem tấm thân trải với sơn hà”

Từ đó đến nay 75 năm, lời thề ước vẫn uy linh

“Dù thân này tan tành chốn sa trường cũng cam.
Thề trọn đời trung thành với sơn hà nước Nam!"

Chỉ người Việt ở một giai đoạn nào đó nghe lại những bản nhạc trên sẽ tìm được nhau và tìm được chính mình. “Còn Mãi Với Thời Gian” như bão cuốn phăng phăng nhưng không làm ai đau đớn. Nghe nhạc như thế thì cũng nên nghe.

Nghe nhạc như thế thì cũng phải nghe. Kẻo khi tiếng hát Kim Tước, Bùi Thiện, Vũ Anh, Hoàng Hương .... sẽ theo Hoàng Trọng, Vũ Thành, Phạm Duy, Văn Phụng, Nguyễn Văn Đông ... về trời để lại trần gian vắng ngắt không vì sao nào thay thế được.

Chọn nghe hát cho ra nghe hát là một món quà mà bạn tự tặng cho mình. Saigon Performing Arts Center, ngày Chủ nhật 4 tháng 8, không tốn vé máy bay mà vẫn thấy quê hương.

“Tình xưa không vỡ bao giờ.
Mùa xưa còn thơm ngàn gió.
Chiều hè về trong sương khói mong-manh,
Chờ người về trong hương thu trong xanh.”

Trần Thị Vĩnh-Tường
(29/7/2019 Orange County)